Σεξουαλική «νοημοσύνη»

17.03.2014
Σεξουαλική «νοημοσύνη»

Θα αναρωτηθεί κανείς, και δίκαια, τι σχέση έχει η σεξουαλικότητα με τη νοημοσύνη και τι μπορεί να σημαίνει «σεξουαλική νοημοσύνη»;

Κι όμως, αν διευρύνουμε λίγο τον όρο «νοημοσύνη» και μπορέσουμε να τον κατανοήσουμε σαν μια ανθρώπινη ιδιότητα που δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με την αριστερή πλευρά του εγκεφάλου μας, με τον καθαρά ορθολογιστικό δηλαδή, «σχολικό» τρόπο να βλέπουμε και να ερμηνεύουμε τον κόσμο, θα δούμε ότι, ναι, και στη σεξουαλικότητα μπορεί να υπάρχει νοημοσύνη, με τον ίδιο τρόπο που μιλάμε και για συναισθηματική νοημοσύνη.

Πράγματι, τη λέξη νοημοσύνη, ή, πιο απλά, εξυπνάδα, έχουμε μάθει να την συνδέουμε αυτόματα με γράμματα και αριθμούς και πέρα απ' αυτά τα δυο ίσως ακόμη με την ικανότητα και ταχύτητα αντίληψης, σε σχέση όμως πάντα με πληροφορίες και ερεθίσματα γνωστικού περιεχομένου.

Αυτά τα χαρακτηριστικά περιλαμβάνει ο δείκτης IQ. Επίσης θεωρείται δεδομένο ότι έξυπνος και ικανός είναι μόνο όποιος γεννήθηκε τέτοιος, ότι η νοημοσύνη είναι κάτι που δεν μαθαίνεται και δεν καλλιεργείται αν δεν την έχεις από «τα γεννοφάσκια σου».

Γύρω στη δεκαετία του 80, ένας ψυχολόγος και καθηγητής στην Παιδαγωγική Σχολή του Χάρβαρντ, ο Χάουαρντ Γκάρντνερ, με το βιβλίο του Frames of Mind (τα Όρια του Νου) αμφισβήτησε την τόσο μονοδιάστατη και περιορισμένη αυτή θεώρηση της ανθρώπινης νοημοσύνης.

Η δική του πεποίθηση ήταν ότι οι άνθρωποι διαθέτουν πολλαπλή νοημοσύνη, μια ευρεία γκάμα ικανοτήτων, δεξιοτήτων και ταλέντων, προσωπικών και κοινωνικών, που πάνε πολύ πιο πέρα απ' την ξερή μέτρηση του δείκτη νοημοσύνης και που, πράγμα πολύ σημαντικό, μαθαίνονται και καλλιεργούνται. Αυτή καθιερώθηκε να την αποκαλούμε «συναισθηματική νοημοσύνη».

Αυτή η «καινούργια» θεώρηση της ανθρώπινης εξυπνάδας εξηγεί σε μεγάλο βαθμό το πώς είναι δυνατόν, παιδιά ή ενήλικες με τόσο ψηλό δείκτη IQ, να καταλήγουν συχνά αποτυχημένοι, είτε στην προσωπική είτε στην επαγγελματική τους ζωή, είτε και στα δύο.

Ωραία όλα αυτά, αλλά θα αναρωτηθεί κανείς τι σχέση μπορεί να έχουν με την σεξουαλικότητα.

Όπως και με την εξυπνάδα, τείνουμε να έχουμε μία πολύ μονοδιάστατη αντίληψη για το τι σημαίνει σεξουαλικότητα και για το τι χαρακτηρίζει έναν άνθρωπο με υψηλή σεξουαλική ικανότητα. Βλέποντας έναν νέο άνθρωπο που έχει ορισμένα εξωτερικά χαρακτηριστικά, ελκυστικότητας, ομορφιάς και άνεση στη συνδιαλλαγή του με το άλλο φύλο τείνουμε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι θα έχει επαρκή σεξουαλική ικανότητα και καλή σεξουαλική ζωή. Το να διαθέτει κανείς «από κούνια» τέτοια χαρακτηριστικά είναι σίγουρα μια πολύ καλή παρακαταθήκη.

Όμως, όπως το IQ δεν επαρκεί αν λείπουν βασικές προσωπικές και διαπροσωπικές δεξιότητες, αν με άλλα λόγια δεν υπάρχει ταυτόχρονα και στοιχειώδης συναισθηματική νοημοσύνη έτσι δεν φτάνει το, ας το ονομάσουμε, sex-appeal, αν δεν υπάρχει στοιχειώδης... σεξουαλική νοημοσύνη.

Ο όρος προέρχεται από δύο καθηγητές ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μασσαχουσέτης, τους Sheree Conrad και Michael Milburn οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η καλή σεξουαλικότητα βασίζεται στην καλή γνώση και κατανόηση του εαυτού μας, που είναι και η βασική οδός για να απαλλαγούμε από όσα μας εμποδίζουν να απολαύσουμε τη σεξουαλικότητα μας.

Τα καλά νέα για όσους αισθάνονται τη σεξουαλικότητα τους ανεπαρκή, αδέξια,

μη ικανοποιητική, δύσκολη είναι ότι δεν γεννιέσαι με σεξουαλική νοημοσύνη αλλά την αποκτάς κι ότι ποτέ δεν είναι αργά γι' αυτό.

Φυσικά δεν πρόκειται για την εκμάθηση κάποιων τεχνικών, αφού όλοι ξέρουμε ότι η σεξουαλικότητα είναι πολλά περισσότερα από μια απλή υπόθεση τεχνικής και τρόπου. Οι δυο επιστήμονες αναφέρουν τρεις βασικούς τομείς από τους οποίους πρέπει να ξεκινήσει κανείς για να ελευθερώσει και να βελτιώσει την σεξουαλικότητα του.

Αποδέσμευση από τα στερεότυπα

Ακόμη και τώρα, στην εποχή μας, 40 χρόνια σχεδόν μετά την λεγόμενη «σεξουαλική επανάσταση» εξακολουθούμε να είμαστε δέσμιοι στερεοτύπων και απόψεων κλισέ σχετικά με το σεξ, που καθορίζουν όχι μόνο την σεξουαλική μας συμπεριφορά αλλά και τις προσδοκίες και τις απαιτήσεις μας από το σεξ και κατά συνέπεια το πόσο ικανοποιούμαστε απ' αυτό. Τα στερεότυπα αυτά, που αναπαράγονται και ενισχύονται αενάως σε μυθιστορήματα, ταινίες, τηλεοπτική πραγματικότητα διαμορφώνουν μέσα μας το προφίλ του εραστή και του σεξ που φαντασιωνόμαστε σαν ιδανικό.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός τέτοιου κλισέ είναι η ιδέα ότι το σεξ είναι ένα πράγμα εύκολο, μαγικό, αυθόρμητο, στιγμιαίο, ο μύθος δηλαδή του «κεραυνοβόλου σεξ». Στη φαντασίωση αυτή, ένα μόνο καυτό βλέμμα μέσα στο πλήθος, ένα παθιασμένο φιλί, ένας οργασμός μέσα στις τουαλέτες οδηγούν στον τέλειο και αιώνιο έρωτα... Κι επιπλέον αυτοί που τους συμβαίνουν όλα αυτά τα καταπληκτικά, όχι μόνο κάνουν έρωτα ασταμάτητα αλλά και χωρίς καθόλου προσπάθεια. Δεν έχουν να πολεμήσουν κανένα κόμπλεξ τους, δεν αισθάνονται την παραμικρή αναστολή κι αμφιβολία για τον εαυτό τους ή τον άλλο και ικανοποιούνται άμεσα και πλήρως απ' την πρώτη στιγμή (και ως την τελευταία)!

Το κακό είναι πώς πολλές φορές όχι μόνο δεν συνειδητοποιούμε ότι πρόκειται για στερεότυπα που καμία σχέση δεν έχουν με την πραγματικότητα αλλά αντίθετα υπερασπιζόμαστε τις αντιλήψεις αυτές σαν να πρόκειται για πολύτιμα ιδανικά και όνειρα με αποτέλεσμα να απογοητευόμαστε διαρκώς και πολλαπλά: απ' το σεξ, απ' τον εαυτό μας και απ' τον εκάστοτε ερωτικό μας σύντροφο.

Όσο δεν αναγνωρίζουμε όμως μέσα μας τους μύθους, δεν μπορούμε να απελευθερωθούμε απ' αυτούς, ενώ αντίθετα, όπως υποστηρίζουν οι δυο ειδικοί επί της σεξουαλικής νοημοσύνης ο καθένας μπορεί να έχει μια πλούσια και ανθηρή σεξουαλική ζωή αν καταβάλλει προσπάθεια να κατανοήσει και να διαφοροποιήσει μέσα του επαρκώς που τελειώνουν τα παραμύθια και τα κλισέ και που αρχίζει η δική του σεξουαλική πραγματικότητα. Η σεξουαλική νοημοσύνη δεν είναι ζήτημα τύχης, ομορφιάς ή sex-appeal αλλά εξαρτάται από ιδιότητες που μπορούμε να αποκτήσουμε να αναπτύξουμε και να βελτιώσουμε, έχοντας μάλιστα σύμμαχο σ' αυτό και όχι εχθρό μας, το χρόνο που περνάει.

Συνειδητοποίηση της προσωπικής μας σεξουαλικής ταυτότητας

Δυστυχώς δεν κουβαλάμε μόνο στερεότυπα κι επιρροές πολιτισμικές πάνω στο σεξ, αλλά και αυτές που έχουν να κάνουν με την προσωπική μας ιστορία, αυτές που είναι συνυφασμένες με τον βαθύτερο εαυτό μας. Ο τρόπος που οι γονείς μας αντιμετώπιζαν το θέμα σεξ, που μας μίλησαν ή όχι γι' αυτό, η ατμόσφαιρα που επικρατούσε στο σπίτι μας και οι κώδικες σωματικής επαφής, η αγάπη και η τρυφερότητα που μας έδωσαν (ή όχι), η «πρώτη μας φορά» ίσως, η πίεση που ασκούν επάνω μας τα προσωπικά μας ταμπού..

Οι επιλογές που αφορούν την σεξουαλική μας ζωή, η επιλογή ερωτικού συντρόφου, οι σεξουαλικές μας προτιμήσεις, ο τρόπος, ο ρυθμός, η ποιότητα του σεξ που κάνουμε, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σ αυτά τα προσωπικά βιώματα που έχουν διαμορφώσει και στιγματίσει μεν το σεξουαλικό μας προφίλ αλλά όχι με τρόπο μη αναστρέψιμο.

Το κλειδί για μια ικανοποιητική σεξουαλική ζωή δεν βρίσκεται σ' αυτό που κάνουμε στο κρεβάτι αλλά σ' αυτό που συμβαίνει μέσα στο κεφάλι μας όταν είμαστε στο κρεβάτι. Όταν καταφέρουμε να αναγνωρίζουμε αν και πότε οι σεξουαλικές μας επιθυμίες είναι υποκατάστατα συναισθηματικών αναγκών ή κατάλοιπα σεξουαλικών εμπειριών που βίωσαν άλλοι και αναγκαστικά μας μετέδωσαν, τότε μόνο μπορούμε να ζήσουμε πραγματικά τις δικές μας εμπειρίες.

Ένα παράδειγμα τέτοιων κατάλοιπων είναι η εμπειρία της Νίκης, 30 ετών: «Όταν τέλειωσε μια εφτάχρονη σχέση που είχα κι αφού έμεινα 2 χρόνια μόνη μου, ένιωθα μεν ακόμη «καμένη» και φοβόμουν να ξεκινήσω κάτι σοβαρό και σταθερό αλλά άρχισα να έχω περιστασιακές σχέσεις. Ένιωθα όμως τόσο χάλια μ' αυτό που έκανα που γεμάτη ενοχές, και δεν ευχαριστιόμουν, και σταματούσα πάρα πολύ γρήγορα τις σχέσεις αυτές. Κάποτε συνειδητοποίησα ότι ένιωθα έτσι γιατί απ' το σπίτι μου είχα μάθει ότι είναι «πουτανιά» να κάνεις ευκαιριακές σεξουαλικές σχέσεις χωρίς «σοβαρό σκοπό». Μόνο όταν μπόρεσα να παραμερίσω κάπως αυτό το ταμπού μπόρεσα να αφήσω σιγά-σιγά τον εαυτό μου να το ευχαριστηθεί και τελικά να μείνω σε μια τέτοια σχέση που εξελίχθηκε σε κάτι πολύ ωραίο και σταθερό».

Επαφή με τους άλλους

Φυσικά μια ικανοποιητική σεξουαλική ζωή δεν υπάρχει χωρίς ένα δεύτερο πρόσωπο και κυρίως χωρίς την ικανότητα να μιλάμε και να ακούμε πραγματικά τον άλλο. Η αντίληψη ότι τα σεξουαλικά μας προβλήματα δεν λέγονται, και ιδιαίτερα μάλιστα με τον σύντροφο μας είναι ένας από τους μύθους που ταλαιπωρούν εκατομμύρια ζευγάρια. Αν καταφέρουμε να σπάσουμε αυτό το «συμβόλαιο σιωπής» στο σεξ, έχουμε πολλές πιθανότητες να αποκτήσουμε ένα θαυμάσιο μέσο για να γνωρίσουμε και να προσεγγίσουμε σεξουαλικά τόσο το σύντροφο μας όσο και τον ίδιο μας τον εαυτό και να βελτιώσουμε σημαντικά τη σεξουαλική μας ζωή.

Προσοχή όμως, γιατί αυτό το «μιλάμε για το σεξ που κάνουμε» είναι ένα από τα πιο παρεξηγημένα πράγματα που αφορούν το σεξ κι έχει γίνει αφορμή να καταστραφούν πολλές ωραίες ερωτικές στιγμές (και σχέσεις). Ας μην ξεχνάμε μερικούς πολύ απλούς κανόνες σχετικά μ' αυτό:

-Πρέπει να συμβαδίζει με την οικειότητα που αποκτά σιγά-σιγά η σχέση.

-Πρέπει να έχει την ίδια διστακτικότητα, τρυφερότητα και απαλότητα προς τον άλλο που έχουν και τα πρώτα αγγίγματα.

-Πρέπει να σέβεται και να λαμβάνει υπόψη το πόσο άνετα νιώθουμε και οι δύο μ' αυτό το θέμα και να μην υπερβαίνει ούτε τα δικά μας όρια ούτε του άλλου.

-Αν δεν υπάρχει αυτονόητα στους κώδικες επικοινωνίας μας δεν γίνεται να το αποκτήσουμε απ' τη μια μέρα στην άλλη, αλλά χρειάζεται να αρχίσουμε πολύ προσεκτικά και να αφήσουμε ατελείωτα περιθώρια χρόνου στον εαυτό μας και στη σχέση μας για να μάθει να μιλάει για το σεξ.

-Μπορεί να πετύχει μόνο αν μπορούμε να αφήσουμε απ' έξω κάθε ίχνος κατηγορίας, επιθετικότητας, θυμού (προς τον άλλο και προς τον εαυτό μας), διαφορετικά... ας το αφήσουμε καλύτερα.

Η σεξουαλική νοημοσύνη, που προϋποθέτει μια ειλικρινή διερεύνηση -και αλλαγές ίσως- σ' αυτές τις τρεις ψυχικές «περιοχές», μας δίνει τη δυνατότητα, σύμφωνα με τους δυο αμερικανούς ψυχολόγους, να αλλάξουμε τη ζωή μας, όσον αφορά τη σεξουαλικότητα και όχι μόνο, γνωρίζοντας πιο βαθιά τον εαυτό μας, κάνοντας καλές επιλογές αλλά κυρίως, νιώθοντας καλά μέσα στο «πετσί μας».

Λουίζα Βογιατζή - Ψυχολόγος

Πηγή: vita.gr