Ποιος φοβάται το Σύμφωνο Συμβίωσης στην Ελλάδα;

23.01.2014
Ποιος φοβάται το Σύμφωνο Συμβίωσης στην Ελλάδα;

Ήταν πριν από περίπου δέκα χρόνια, όταν ένας προϊστάμενος στο εξωτερικό μου συστήθηκε ως παντρεμένος. Προς έκπληξή μου διαπίστωσα σε μια εταιρική εκδήλωση ότι ο σύζυγός του ήταν άνδρας. Ως εικοσάχρονη Ελληνίδα είχα «εκπαιδευτεί» ότι τέτοιες σχέσεις επιβιώνουν μόνο στο σκοτάδι. Το ομόφυλο ζευγάρι των συναδέλφων μου υπέδειξε ότι υπάρχει ένας άλλος τρόπος, πιο υγιής και ειλικρινής, να βιώνουμε την συντροφικότητα και να υπερασπιζόμαστε τις προσωπικές μας επιλογές.

Το καμπανάκι που χτύπησε σε βάρος της Ελλάδας από το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καταδικάζοντας την ελληνική πολιτεία για την εξαίρεση από το σύμφωνο συμβίωσης των ομόφυλων ζευγαριών, προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις. Ο Μητροπολίτης Σεραφείμ, ρηξικέλευθος όπως πάντα, ξεκαθάρισε ότι θα αφορίσει όσους βουλευτές υποστηρίξουν την επέκταση του Συμφώνου, φέρνοντας την Ελλάδα ένα βήμα πιο κοντά στην Ινδία, όπου εσχάτως η ομοφυλοφιλία κρίθηκε παράνομη.

Η Ιερά Σύνοδος εξέφρασε εξίσου την αντίθεσή της, με μια πιο κομψή, ωστόσο, γλώσσα. Εικοσιπέντε βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας οπισθοχώρησαν, κρίνοντας ότι δεν άντεχαν το πολιτικό κόστος μιας τέτοιας συζήτησης. ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ κατέθεσαν προτάσεις επέκτασης με την προσθήκη μιας λέξης, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε σχετική πρόταση νόμου. Το θέμα δεν έχει έκτοτε συζητηθεί στην Βουλή.

Όπως διευκρίνισαν σε συνέντευξη τύπου τον Δεκέμβριο τρεις βουλευτές, Βασιλική Κατριβάνου (ΣΥΡΙΖΑ), Κώστας Τριαντάφυλλος (ΠΑΣΟΚ) και Μαρία Γιαννακάκη, που έχουν δηλώσει εξαρχής την συμπαράσταση τους στην Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (που διαχειρίζεται την υπόθεση), η συζήτηση μπορεί να αναβάλλεται αέναα με το πρόσχημα της ύπαρξης άλλων, πιο «επειγόντων» ζητημάτων.

Αυτό το επιχείρημα, βρίσκεται, άλλωστε στα χείλη πολλών. «Έχουμε τόσα βάσανα τώρα, ας περιμένουν λίγο και οι γκέι». Μήπως, όμως, ακριβώς λόγω της συγκυρίας, μια τέτοια νομοθετική ρύθμιση επείγει περισσότερο από ποτέ;

Η συντηρητικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας τα τελευταία χρόνια αποτελεί κοινό μυστικό. Η στροφή γίνεται περισσότερο αισθητή στις διαπροσωπικές σχέσεις. «Όταν το 2004 κυκλοφορούσα αγκαλιασμένος με τον σύντροφο μου, έπιανα στον αέρα πονηρά βλέμματα και πνιχτά γελάκια, αλλά έως εκεί» θυμάται ο 28χρονος Ζακ «σήμερα μια τέτοια βόλτα μπορεί να αποβεί ακόμα και μοιραία». Μεταξύ των θυμάτων ξυλοδαρμών, που πραγματοποιούνται από φασίστες, υπήρξαν (υπάρχουν) και πολλοί ομοφυλόφιλοι.

Ακόμα και το Γκάζι, σημείο αναφοράς άλλοτε της ομοφυλοφιλικής και λεσβιακής κοινότητας, μετατράπηκε σε «επικίνδυνη» γειτονιά, όπου έλαβαν χώρα πολλά περιστατικά. «Λίγοι εξ ημών τα καταγγέλλουμε» παραδέχεται ο Ζακ «κυρίως όσοι ασχολούμαστε με τον ακτιβισμό». Η διαδικασία, δυστυχώς, απαιτεί γερό στομάχι. «Ο αστυνομικός, στο οποίο είχα κάνει την καταγγελία, δεν ήξερε καν τι σημαίνει 'ομοφοβία'» θυμάται «ή τουλάχιστον έτσι υποστήριξε».

Τα βάσανα των ομοφυλοφίλων, όμως, ξεκινούν νωρίτερα. Η ενδοσχολική βία σε βάρος των παιδιών, των οποίων η εξωτερική εμφάνιση δε συνάδει με τα πρότυπα του φύλου τους, είναι συνήθης τακτική. «Οι ομοφυλόφιλοι και τρανς έφηβοι παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών, όπως δείχνουν έρευνες που έχουν γίνει στο εξωτερικό, αλλά δυστυχώς όχι ακόμα στην Ελλάδα» ανέφερε στην ενημερωτική εκδήλωση ο σύμβουλος ψυχικής υγείας, Λύο Καλορβυνάς. Τρεις φορές παραπάνω πιθανότητες για απόπειρα αυτοκτονίας, 2,5 φορές παραπάνω στους αυτοτραυματισμούς, 5 φορές μεγαλύτερη χρήση αντικαταθλιπτικών. «Στο www.10percent.gr λαμβάνουμε 20 με 25 τηλεφωνήματα και mail ετησίως, όπου έφηβοι μιλούν για δυσκολία αποδοχής τους από το περιβάλλον και αναφέρονται στην αυτοκτονία ως λύση».

Αναρωτιόμαστε, αν οι ομοφυλόφιλοι στην Ελλάδα νιώθουν ασφαλείς και ελεύθεροι; Τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους. Ακόμα και οι ενάγοντες στο Στρασβούργο (σ.σ. με εξαίρεση τον Γρηγόρη Βαλλιανάτο και τον Νίκο Μυλωνά) δεν έδωσαν τα ονόματά τους στην δημοσιότητα, παρά μόνον τα αρχικά τους, ακόμα και όταν το Δικαστήριο τους δικαίωσε.

Η προσθήκη μιας λέξης στο Σύμφωνο δεν αποτελεί ίσως πανάκεια. «Δεν μπορώ, όμως, να ακούω ότι η ελληνική κοινωνία δεν είναι ώριμη για ο,τιδήποτε» αναφέρει ο Ζακ «ο Νομοθέτης πρέπει να σταθεί και παιδαγωγός. Η επέκταση του Συμφώνου Συμβίωσης, που θα δώσει νομική ισχύ στις συντροφικές μας σχέσεις έχει και συμβολική αξία.

Η ελληνική κοινωνία συν τω χρόνω θα αποδεχθεί την νέα πραγματικότητα». Ο ίδιος φοβάται ότι η εν λόγω συντηρητική κυβέρνηση δεν πρόκειται να επιλύσει το θέμα. Από την άλλη ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος, ήδη από τα τέλη Νοέμβρη που τον συνάντησα, αισιοδοξούσε. «Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει άλλη επιλογή, ειδικά τώρα με την Προεδρία» είχε επισημάνει «αν συνεχίσει να εθελοτυφλεί, θα γίνουν ομαδικά προσφυγές και θα πρέπει κάθε φορά να καταβάλει αποζημίωση 5.000 ευρώ». Πράγμα που συμβαίνει. Πάνω από 30 άτομα προβλέπεται να υπογράψουν το κείμενο της νέας προσφυγής.

Η νομοθετική κατοχύρωση των ομόφυλων ζευγαριών συνεπάγεται οφέλη για όλους μας. Η επέκταση του Συμφώνου θα σημάνει την απελευθέρωση και την προστασία των ιδίων, ενώ θα αποτελέσει ένα ισχυρό πλήγμα στη διάχυτη υποκρισία της ελληνικής κοινωνίας. Οι αντιφάσεις επί του θέματος είναι πολλές. «Ο αείμνηστος δήμαρχος Τήλου, όπως και τα ζευγάρια που είχε ενώσει το 2008 με δεσμά γάμου, κατηγορήθηκαν και η νομοθετική πράξη ακυρώθηκε.

Φυσικά, η υπόθεση δεν έχει εκδικαστεί ακόμα από την Ελληνική Δικαιοσύνη» διηγείται ο κ. Βαλλιανάτος «η Εφορία, όμως, δέχθηκε την από κοινού φορολογική δήλωση των ζευγαριών, ενώ και η Τράπεζα ενέκρινε στεγαστικό δάνειο». Σε σύγχυση βρίσκονται και πολλά ομόφυλα ζευγάρια, που ανήκουν σε διπλωματικές αποστολές. «Επίσημα αναγνωρισμένοι στην πατρίδα τους, στην Αθήνα θεωρείται ο ένας εκ των δύο... οικιακός βοηθός » περιγράφει ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος.

Ακόμα και στο ζήτημα της τεκνοθεσίας, επί του οποίου ακόμα και τα κόμματα της Αριστεράς διχάζονται, εντοπίζονται αντιφάσεις. Μπορεί κάποιος να κάνει αίτηση υιοθεσίας ως ανύπαντρος και εν συνεχεία να μεγαλώσει το παιδί με τον ομόφυλο σύντροφό του. Παραδείγματα υπάρχουν γύρω μας. Μεγαλύτερο ρόλο, κατ'ουσία, παίζει ποιος θέλει να υιοθετήσει (ή να αποκτήσει παιδί μέσω παρένθετης μητέρας), αν είναι επώνυμος ή εύπορος, παρά ο σεξουαλικός του προσανατολισμός. Επομένως, οι ενστάσεις που διατυπώνονται δημοσίως επί του θέματος φαίνεται ότι αφορούν μέρος των ομοφυλοφίλων.

Ιωάννα Φωτιάδη

Πηγή: vice.com