Ο όρος placebo αναφέρεται στη χορήγηση μιας ψεύτικης ουσίας ή στην χρήση μιας ψεύτικης τεχνικής σε ένα άτομο ή σε μια ομάδα πληθυσμού που σκοπό έχει τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας και της αξιοπιστίας ενός φαρμάκου, μιας θεραπείας ή μιας τεχνικής.
Για παράδειγμα, εάν θέλουμε να ελέγξουμε πόσο αποτελεσματικό είναι ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο, χορηγούμε στο 50% των ασθενών το εν λόγω φάρμακο (πειραματική ομάδα) και στο άλλο 50% (ομάδα ελέγχου) ένα σκεύασμα το οποίο εξωτερικά μοιάζει με το φάρμακο αλλά αποτελείται από άσχετες ουσίες (π.χ. ζάχαρη).
Εάν το φάρμακο είναι όντως αποτελεσματικό, τότε αναμένεται η πειραματική ομάδα να έχει καλύτερα αποτελέσματα από την ομάδα ελέγχου. Εάν και οι δύο ομάδες έχουν παρόμοια αποτελέσματα, τότε θεωρείται ότι η όποια βελτίωση παρατηρείται (εάν παρατηρήθηκε κάτι τέτοιο) οφείλεται στο placebo effect, την πίστη των ατόμων δηλαδή ότι κατανάλωσαν κάποιο αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό.
Η λέξη placebo είναι λατινική και σημαίνει "ευχαριστώ" (π.χ. Placebo Domino = ας ευχαριστήσουμε τον Θεό).
Στην σειρά των βίντεο που ακολουθεί μπορείτε να δείτε ένα τηλεοπτικό σόου το οποίο ακολουθεί μια ομάδα ατόμων τα οποία προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις φοβίες τους με τη χρήση ενός νέου, αποτελεσματικού φαρμάκου το οποίο μειώνει τις φοβικές αντιδράσεις.
Ή τουλάχιστον αυτό πιστεύουν, καθώς όπως έχετε υποψιάζεστε ήδη, το φάρμακο δεν είναι αληθινό, αλλά ένα απλό placebo. Μετά την κατανάλωση του υποτιθέμενου χαπιού οι περισσότεροι συμμετέχοντες πράγματι βλέπουν σταδιακή βελτίωση στις φοβικές τους αντιδράσεις, υπογραμμίζοντας πόσο σημαντικός παράγοντας είναι η αυθυποβολή για την αποτελεσματικότητα ενός φαρμάκου.
Δημήτρης Αγοραστός - Ψυχολόγος και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στις νευροσυμπεριφορικές επιστήμες.
