Βιώνουν μικρή ενσυναίσθηση για τα συναισθήματα των άλλων, αντλούν ελάχιστη ευχαρίστηση από τη ζωή, αν εξαιρέσουμε τις τιμές που τους αποδίδουν ή τις δικές τους φαντασιώσεις μεγαλείου, και όταν η εξωτερική λάμψη ξεθωριάζει και δεν υπάρχουν νέες πηγές για να τροφοδοτήσουν τον αυτοσεβασμό τους, αισθάνονται ανησυχία και ανία.
Φθονούν τους άλλους, έχουν την τάση να εξιδανικεύουν ορισμένους ανθρώπους από τους οποίους περιμένουν ναρκισσιστική τροφοδότηση και υποτιμούν και αντιμετωπίζουν με περιφρόνηση αυτούς από τους οποίους δεν περιμένουν τίποτα (συχνά τα πρώην είδωλά τους).
Γενικά οι σχέσεις τους με τους άλλους ανθρώπους είναι σαφώς εκμεταλλευτικές και μερικές φορές παρασιτικές.
Είναι σαν να αισθάνονται ότι έχουν δικαίωμα να ελέγχουν και να έχουν στην κατοχή τους τους άλλους και ότι μπορούν να τους εκμεταλλεύονται χωρίς συναισθήματα ενοχής.
Πίσω από μία επιφάνεια η οποία πολύ συχνά είναι γοητευτική και δεσμευτική, αισθάνεται κανείς την ψυχρότητα και τη σκληρότητα αυτών των ατόμων.
Συχνά αυτοί οι ασθενείς θεωρούνται εξαρτητικοί εξαιτίας της τόσο μεγάλης ανάγκης τους να τους αποτίουν τιμές και να τους θαυμάζουν, αλλά σε ένα βαθύτερο επίπεδο είναι τελείως ανίκανοι να εξαρτηθούν πραγματικά από οποιονδήποτε, δεδομένου ότι δε θεωρούν κανέναν άνθρωπο αξίας ή άξιο της εμπιστοσύνης τους. (......)
Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτών των ναρκισσιστικών προσωπικοτήτων είναι το αίσθημα μεγαλείου, ο ακραίος εγωκεντρισμός και μια έντονη απουσία ενδιαφέροντος και ενσυναίσθησης για τους άλλους, παρά το γεγονός ότι είναι τόσο άπληστοι για το θαυμασμό και την αποδοχή.
Αυτοί οι ασθενείς βιώνουν έναν ιδιαίτερα έντονο φθόνο για εκείνους που φαίνονται να κατέχουν πράγματα που οι ίδιοι δεν έχουν ή που απλώς δείχουν να απολαμβάνουν τη ζωή τους.
Όχι μόνο τους λείπει το συναισθηματικό βάθος και δεν μπορούν να κατανοήσουν τα περίπλοκα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων, αλλά και τα δικά τους συναισθήματα παραμένουν αδιαφοροποίητα με ένα συγκινησιακό περιεχόμενο το οποίο μπορεί γρήγορα να διογκώνεται και στη συνέχεια να διασκορπίζεται.
Εμφανίζουν μια ιδιαίτερη ανεπάρκεια στο να νιώσουν αυθεντικά συναισθήματα λύπης και πένθους απέναντι σε κάτι που λαχτάρησαν.
Η ανικανότητά τους για καταθλιπτικές αντιδράσεις είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς τους.
Όταν βιώνουν εγκατάλειψη ή απογοήτευση από τους άλλους ανθρώπους, μπορεί να εμφανίζουν αυτό που επιφανειακά μοιάζει με κατάθλιψη, αλλά το οποίο, σε μια πιο προσεκτική εξέταση, αποδεικνύεται ότι είναι συναίσθημα θυμού και μνησικακίας φορτισμένο με επιθυμίες εκδίκησης και όχι μια πραγματική λύπη απέναντι στην απώλεια ενός ανθρώπου που εκτιμούσαν. (....)
Μερικοί ασθενείς με ναρκισσιστική προσωπικότητα εμφανίζουν έντονα συναισθήματα ανασφάλειας και κατωτερότητας.
Κατά καιρούς αυτά τα συναισθήματα μπορεί να εναλλάσσονται με αισθήματα μεγαλείου και φαντασιώσεις παντοδυναμίας.
Άλλες φορές και μόνο μετά από μια περίοδο ανάλυσης, έρχονται στην επιφάνεια ασυνείδητες φαντασιώσεις παντοδυναμίας και ναρκισσιστικού μεγαλείου.
Η παρουσία ακραίων αντιφάσεων ως προς την ιδέα που έχουν για τον εαυτό τους είναι συχνά το πρώτο κλινικό στοιχείο που δείχνει τη σοβαρή παθολογία του Εγώ και του Υπερεγώ αυτών των ασθενών, την κρυμμένη πίσω από μια επιφανειακά ομαλή και αποτελεσματική κοινωνική ζωή.
Otto Kernberg, «Οριακές καταστάσεις & παθολογικός ναρκισσισμός», εκδόσεις Καστανιώτη
CoverPhoto: @Duane Michals, Narcissus
