Οι μικρές και οι μεγάλες ρουτίνες και το νόημα της ύπαρξης

Από τον Μαρξ έως τον Γουόρχολ και από τον Μότσαρτ μέχρι τον Μουρουκάμι, πλείστες προσωπικότητες των τελευταίων 400 ετών, παρελαύνουν με μικρά στιγμιότυπα του προγράμματος της καθημερινότητάς τους, μπροστά μας, στο βιβλίο του Currey.

Δεν θα σταθώ στο βιβλίο αυτό καθ’ αυτό.

Ξεκίνησα να γράφω το παρόν κείμενο, για να μαζέψω τις σκέψεις μου, για το πώς, μέσα σε μια καθημερινότητα (τουλάχιστον τη δική μου), αποκαρδιωτική πολλές φορές, συχνά γεμάτη γκρίνια, γραφειοκρατία, αναποδιές, ειδήσεις δυσάρεστες, ανήρεμες κι ανήμερες, φοβιστικές και ξεχειλίζουσες από ανασφάλεια και επαπειλούμενες καταστροφές, πώς μέσα σε αυτή την καθημερινότητα, πώς μπορείς να κρατήσεις το μυαλό σου και την καρδιά σου, όλη τη δραστηριότητά σου, ζωντανά και δημιουργικά;

Πώς μπορείς να είσαι σε επαφή με την πραγματικότητά σου, χωρίς να αιθεροβατείς και, συγχρόνως, να ‘σαι σε επαφή με την ύπαρξή σου, αυτά που θέλεις να κάνεις, αυτά που θέλεις να σκεφτείς και να πεις;

Αγόρασα το βιβλίο σκεπτόμενη, με ποιο τρόπο, τόσοι σπουδαίοι, που ζούσαν και δημιουργούσαν σε καιρούς πολύ δύσκολους, κάποιοι απ’ αυτούς, συχνά με ζωές σμπαράλια, κατάφερναν να δημιουργούν και μάλιστα, they made it big!

Είπα: Μα, γι’ αυτό ήταν και σπουδαίοι! Τι θες εσύ, μικρή κι ασήμαντη;

Ε, θέλω ένα ψυχουλάκι προτύπου, ένα παράδειγμα, ένα δρομάκι ελπίδας, όχι φρούδας, αλλά πρακτικής και πραγματοποιήσιμης.

Και ναι! Είναι καλό να βλέπεις, να θυμάσαι, να επαναλαμβάνεις αυτό που ίσως ήδη ξέρεις:

Καθένας έβρισκε το δικό του τρόπο καθημερινότητας, αυτόν που του ταίριαζε, με μικρές συνήθειες, εναλλακτικές διεξόδους (κάποιοι με ψυχαναγκασμούς, κάποιοι με κραιπάλες), έβρισκε το δικό του «keep walking....», παράγοντας έργο.

Απλά, συνέχιζαν να κάνουν αυτό που έδινε νόημα στη ζωή τους και μάλιστα, συχνά, όταν έχαναν κάθε άλλο νόημα, συνέχιζαν την παραγωγή έργου, ως μόνο νόημα και αξία, που τους τράβαγε keep walking.

Το έργο τους, πέρα από την έμπνευση, ως καθημερινότητα, τους έδινε το νόημα.

Όχι πάντα με τρόπο ευχάριστο.

Συχνά, η δημιουργία τους καταπίεζε, τους απαιτούσε πολλή ενέργεια, κόπο, πόνο. Αλλά συνέχιζαν. Γιατί αυτό έδινε το νόημα, το σκοπό.

Στο βιβλίο, ο Currey παρουσιάζει τις συνήθειες, τις ρουτίνες, μεταξύ άλλων, των: Χένρι Τζαίημς, Ουίλιαμ Φόκνερ, Σκοτ Φιτζέραλντ, Μαρκ Τουέιν, Αγκάθα Κρίστι, Στήβεν Κινγκ, Λεων Τολστόι, Τ.Σ. Έλιοτ, Τσαρλς Ντίκενς, Γκράχαμ Γκριν, Σύλβια Πλαθ, Ονορέ ντε Μπαλζάκ.

Γι’ αυτούς (και για άλλους) γράφει στο πολύ ενδιαφέρον άρθρο της η Μπελίκα- Αντωνία Κουμπαρέλη, με τίτλο: «Συγγραφείς και μανιοκατάθλιψη. Οι αληθινοί ήρωες».

Η ρουτίνα, ο αγώνας για δημιουργία, αλλά και η προσπάθεια ανεύρεσης νοήματος στη ζωή, γι’ αυτούς τους ανθρώπους, φωτίζεται μέσα από μία άλλη προσέγγιση, που έχει πολλή δύναμη, γιατί αναδεικνύει τον αγώνα της κοπιώδους πορείας τους να δημιουργήσουν, να ζήσουν και να πεθάνουν.

Συχνά, μας δείχνει ο Currey, γαντζωμένοι στις ρουτίνες τους.

Σε έναν κόσμο, που νοιώθεις ότι καταρρέει και που νοιώθεις πως είσαι αδύναμος να ανατρέψεις την πορεία και που το νόημά του «να είσαι και να μην είσαι» σε τρώει, πρέπει να βρεις το νόημα να αντέξεις και να τιμήσεις τη ζωή που έχεις.

Και να δουλεύεις για το νόημα της δικής σου ζωής, καθημερινά.

Πίνεις καφέ, πληρώνεις λογαριασμούς, περιμένεις μετρό, τσακώνεσαι στο φανάρι, σιχτιρίζεις τις ειδήσεις, χωρίζεις ή πεθαίνει ο δικός σου άνθρωπος σ’ ένα νοσοκομείο που δεν υπάρχουν γιατροί ή φάρμακα αλλά, πρέπει να δουλεύεις καθημερινά για το νόημα της δικής σου ζωής.

Και παράλληλα, κρατάς τις μικρές – μεγάλες ρουτίνες σου...

Στα μωρά, οι ρουτίνες δίνουν ασφάλεια. H επανάληψη δίνει χαρά και πλαίσιο αναφοράς.

Το ίδιο συμβαίνει με όλους μας, όσο κι αν μεγαλώνουμε.

Μάλιστα, οι ρουτίνες μας ισχυροποιούνται με τα χρόνια και δένουν με το χαρακτήρα μας. Και είναι ιδιαίτερα χρήσιμες σε περιόδους που ζοριζόμαστε, γιατί δρουν ως ασπίδα προστασίας, όταν το περιβάλλον γίνεται ανασφαλές.

Κάποιες δίνουν χρώμα μέχρι και νόημα στη ζωή μας.

Βοηθούν στο νόημα στη ζωή.

Βοηθούν στη διαχείριση και οργάνωση μιας δύσκολης μέρας.

Μειώνουν το στρες. Δίνουν ανάσες.

Συνεισφέρουν στον εσωτερικό διάλογο και, ενδεχόμενα, στο ξεκαθάρισμα της σκέψης.

Πίνεις καφέ, πληρώνεις λογαριασμούς, περιμένεις μετρό, τσακώνεσαι στο φανάρι, σιχτιρίζεις τις ειδήσεις, χωρίζεις ή πεθαίνει ο δικός σου άνθρωπος σ’ ένα νοσοκομείο που δεν υπάρχουν γιατροί ή φάρμακα αλλά, πρέπει να δουλεύεις καθημερινά για το νόημα της δικής σου ζωής.

Το πρωί σηκώνομαι, πίνω το χάπι για τον θυρεοειδή, ψεκάζομαι με άρωμα, ετοιμάζω καφέ, κοιτάζω τη λίστα με τις δουλειές μου, τελειώνω τον καφέ, παίρνω ένα- δύο τηλέφωνα, πάω πλένω τα δόντια, στέλνω mail, πάλι τηλέφωνα.

Και μετά, ο,τιδήποτε άλλο.

Αν αλλάξει η σειρά δυσκολεύομαι. Γιατί, όλα τ’ άλλα, μέσα στη μέρα, μπορεί να ‘ναι πολύ δύσκολα.

Και τουλάχιστον αυτά τα μικρά, τα θέλω ίδια και δεδομένα.

Μην το σκέφτεσαι. Τράβα κουπί και το νόημα βγαίνει σε κάποιες δικές σου στιγμές, καθώς τραβάς κουπί, μόνος, στο απέραντο γαλάζιο, που είναι συχνά και μαύρο, και άγριο, και βαθύ.

Πόσο δίκιο είχαν κάποιοι υπαρξιστές!

Κάνεις αυτό που κάνεις, ό,τι κάνεις, με συνέπεια στην εσωτερική ανάγκη σου.

Και τραβάς κουπί. Και μέσα στην προσπάθεια αυτή, κάποιες στιγμές, ξεπηδάει το νόημα.

Αν σταματήσεις το κουπί, απλά βούλιαξες. Και, ποιό το νόημα;

Γράφω το κείμενο και το μοιράζομαι με εσάς κι ο καθένας σας το εισπράττει ως δική του εμπειρία, προσωπική και διαφορετική.

Και το ξαναδιαβάζω, για να πειστώ κι εγώ, όταν ζορίζομαι, ότι, στις δύσκολες εποχές που ζούμε, δεν πρέπει να ξεχνάμε να μοιραζόμαστε έναν κοινό αγώνα, με έναν δικό του τρόπο ο καθένας, να δημιουργούμε, να δίνουμε αξία σ’ αυτά που αξίζουν, να συνεχίζουμε ό,τι...., και να απολαμβάνουμε την κόπωση του να ζούμε.

Κρατώντας τα μικρά και τα μεγάλα πραγματάκια γύρω μας. Αυτά που κοιτάμε ή ακουμπάμε και μπορεί να ‘ναι άγκυρες «σταθερότητας». Γιατί, είναι εκεί.

Η Μάγια Αγγέλου δεν είχε καταφέρει ποτέ να γράψει στο σπίτι. «Προσπαθώ να διατηρώ το σπίτι πολύ όμορφο», είχε πει «και δεν μπορώ να δουλεύω σε ωραίο περιβάλλον. Με πετάει έξω». Έτσι, δούλευε πάντα σε δωμάτια ξενοδοχείων ή μοτέλ. Όσο πιο άγνωστα, τόσο καλύτερα.

Ο Μπετόβεν απαιτούσε ο καφές του να έχει εξήντα κόκκους στο φλυτζάνι και συχνά τους μετρούσε ο ίδιος για να είναι σίγουρος. Ο μεγάλος της συμφωνίας αυτό ήθελε για να νοιώθει ότι μπορεί να τσουλήσει η μέρα του.

Απασχολούσε το γιο μου από τότε που ήταν μικρός, και τώρα ακόμη στα 21 του, το νόημα του σύμπαντος και της ζωής!

Μου έφερε την κουβέντα προ ημερών πάλι. Νόμιζα πως το είχε ξεχάσει. «Θα ‘δινα και τη ζωή μου για να μάθω το γιατί υπάρχουμε, πώς υπάρχουμε», είπε.

«Πρέπει να δοθεί μία απάντηση!»

Απάντησα, πως δεν με ενδιαφέρει..... «Για ‘μενα νόημα υπάρχει όταν είστε καλά εσείς! (αυτός και ο αδερφός του). Όταν οι γύρω μου είναι καλά και αυτά που μπορώ να ξέρω και να ελέγχω. Τι νόημα έχουν αυτά για τα οποία δεν μπορείς να κάνεις κάτι?»

«Είσαι πεζή και εγωκεντρική» απάντησε, «Το σύμπαν δεν γυρίζει γύρω σου! Εγώ θέλω να ξέρω γιατί υπάρχουμε. Πώς ξεκίνησαν όλα. Ποιο είναι το νόημα!»

Ποιο είναι το νόημα;...

Να πέφτουν τα κομμάτια ενός πύργου από μικρά πολύχρωμα κουτάκια και να μαζεύεις ό,τι μπορείς για να φτιάξεις κάτι άλλο όμορφο.

Να σπάει ένα πλακάκι και με τα κομματάκια να κάνεις ένα ψηφιδωτό.

Να σκίζεται ένα πανέμορφο φουστάνι και να το φτιάχνεις σαν ένα άλλο όμορφο φουστάνι, όπως μπορείς.

Στην «καταστροφή» κάθεσαι και κοιτάς την «καταστροφή». Πίνεις έναν καφέ,να καθαρίσει λίγο το μυαλό και μετά, βλέπεις τι μπορείς να κάνεις.

Κάτι άλλο. Κάτι καινούργιο.

Να συνεχίσεις τη ροή. Την κίνηση.

Και τότε, δίνεις νόημα σε ό,τι σε βοηθά να συνεχίσεις την κίνηση.

Γιατί, η ζωή δεν σταματά. Για όσο υπάρχει κι όπως υπάρχει.

Κίνηση-ροή.

Με τις ρουτίνες σου, για να σου δίνουν ένα πλαίσιο αναφοράς.

Γιατί, ίσως βοηθά.

Κανένας άλλος δεν θα είναι εκεί για το νόημα της δικής σου ύπαρξης.

Το νόημα δεν το σκέφτεσαι. Μην το σκέφτεσαι. Το όποιο είναι το νόημα.....

Στο ερώτημα περί νοήματος ζωής συχνά μπορεί ««να βγεις χαμένος».

Η απάντηση μπορεί «να ‘ναι» μπορεί και να «μην είναι».

Τη μία μέρα μπορεί «να ‘ναι», την άλλη να «μην είναι».

Μέσα μας λοιπόν, χωρίς να κάνουμε το ερώτημα περί νοήματος, κρατάμε το νόημα που βρίσκουμε σε ό,τι γύρω μας και μέσα μας, ως απάντηση σε ένα μη τιθέμενο ερώτημα.

«Εγκυβοτίζουμε» το νόημα που βρίσκουμε στις μικρές και μεγάλες ρουτίνες, στην κίνηση της ζωής.

Το προστατεύουμε μέσα μας, στον κύβο μας, για να μην χάσουμε το νόημά μας στη φασαρία, στο θόρυβο γύρω μας.

Εγκυβοτισμός νοήματος...

Μαρία Ρουσοχατζάκη

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας και Επικοινωνίας
Λογοπαθολόγος M.S., C.C.C. – Συγγραφέας Παιδικών Βιβλίων,
www.mrous.gr
E-mail : Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Facebook : Μαρία Ρουσοχατζάκη
Youtube: Μαρία Ρουσοχατζάκη