Ο φεμινισμός δεν αποτελεί πια υπέρβαση

09.03.2014
Ο φεμινισμός δεν αποτελεί πια υπέρβαση

Ο φεμινισμός μπορεί να είναι τρομακτικός για οποιαδήποτε γυναίκα έχει μεγαλώσει σε πατριαρχικό πλαίσιο. Έχουμε συνηθίσει σε μια σειρά πολύ συγκεκριμένων ρόλων: να είμαστε παθητικές, να υποτασσόμαστε στους άλλους, να σεβόμαστε την ανδρική εξουσία, να φοβόμαστε την ανδρική βία, να μην ξεπερνούμε ποτέ τα συγκεκριμένα όρια.

Είναι θλιβερό, αλλά τουλάχιστον έτσι ξέρεις που βρίσκεσαι. Στη συνέχεια, έρχεται ο φεμινισμός και αυτές οι βεβαιότητες εξαφανίζονται, ή τουλάχιστον αυτό θα έπρεπε να συμβαίνει.

Τα πράγματα είναι διαφορετικά τώρα.

Έχει περάσει καιρός από τότε που η λέξη «φεμινισμός» είχε μια έννοια υπέρβασης.

Σήμερα, σπανίως ο κόσμος αντιδρά αρνητικά στο άκουσμά της. Και η μεγαλύτερη ειρωνεία είναι το ότι η φράση «είμαι φεμινιστής (ή φεμινίστρια) αλλά...» έχει μετατραπεί σε μία από εκείνες τις φράσεις δια μέσου των οποίων ενισχύεται θετικά η ανδρική κυριαρχία. «Είμαι φεμινιστής (ή φεμινίστρια) αλλά δεν με πειράζει να χειρίζονται τις γυναίκες σαν αντικείμενο, να εργάζονται απλήρωτες, να υπόκεινται σε σεξουαλική παρενόχληση, να τις αποκαλούν μουνιά!»

Η συνέπεια της στάσης αυτής είναι ότι επιστρέψαμε στο ίδιο σημείο από όπου ξεκινήσαμε.

Είναι σαν ο φεμινισμός να εξέτασε όλα τα θέματα που έθεσε και να συνειδητοποίησε ότι οι «μεγάλοι» είχαν εξαρχής δίκιο σε όλα. Και τι γίνεται με όλα αυτά που παλιότερα αποκαλούσαμε καταπίεση των γυναικών; Σήμερα, δεν μας ενοχλούν καθόλου.

Και έτσι φτάνουμε στο χρονικό εκείνο σημείο που αναδεικνύεται κυρίως το ρεύμα εκείνο του φεμινισμού που έθεσε στο επίκεντρό του το σεξ (sex-positive feminism) είναι θετικός στο σεξ», (ΣΣ: κίνημα της δεκαετίας του '80 που έθετε στο επίκεντρό του τη σεξουαλική απελευθέρωση των γυναικών ως βασικό στοιχείο της γενικότερης απελευθέρωσής τους).

Αυτόν τον φεμινισμό που, από την ίδια την ύπαρξή του, υποθέτει ότι όλοι οι άλλοι τύποι φεμινισμού είναι μίζεροι, αφορούν αφυδατωμένες σεμνότυφες γυναίκες που χρειάζονται ένα καλό γαμήσι.

Είμαι σίγουρη ότι, αρχικώς, οι προθέσεις ήταν πολύ καλές. Δεν επρόκειτο για το σεξ αλλά για το γενικό πλαίσιο της σεξουαλικής αλληλεπίδρασης στο πλαίσιο της πατριαρχικής λογικής, το οποίο προφανώς χρειάζεται αλλαγές. Μόνο που η φεμινιστική ρητορική δεν έκανε πάντα αυτή τη διάκριση.

Και τοιουτοτρόπως, όποια και αν ήταν τα βαθύτερα κίνητρα και οι προθέσεις, φτάσαμε σε ένα σημείο όπου ο sex-positive φεμινισμός δούλεψε τελικά υπέρ της πατριαρχίας.

Τι έκαναν όλα αυτά τα καλά κορίτσια που μεγάλωσαν φοβούμενα μήπως παραβιάσουν τους υπάρχοντες κανόνες;

Ανακάλυψαν τον τρόπο να κάνουν ακριβώς αυτό που οι άλλοι περίμεναν από αυτές χωρίς να αντιλαμβάνονται τις συνέπειες.

Όλα τα παλιά στερεότυπα είναι εδώ και είναι ζωντανά, και προωθούνται μάλιστα από ιδεολογικές παρθένες που ισχυρίζονται ότι είναι πόρνες.

Θα έπρεπε να είναι δυνατόν να ασκεί κανείς κριτική στην πολιτική ως προς τα φύλα στον τομέα της σεξουαλικής εργασίας χωρίς να κινδυνεύει να διαγνωστεί «με φοβία απέναντι στις πόρνες».

Θα έπρεπε να είναι δυνατόν να αμφισβητεί και να θέτει ερωτήματα ως προς το πόσο μετατρέπεται σε αντικείμενο η γυμνή κοπέλα της σελίδας 3 χωρίς να θεωρείται ότι «της επιτίθεται για την ανοιχτή της σεξουαλικότητα»».

Θα έπρεπε να είναι δυνατό να αντιδρά κανείς στα «νιαουρίσματα» χωρίς να υπονοείται ότι είναι αφελής και σεξουαλικά καταπιεσμένος, και εκφράζει ταξική υπεροψία.

Θα έπρεπε να είναι δυνατόν να διατηρεί κανείς τη διαφορετική του άποψη όσον αφορά στο νομικό καθεστώς σχετικά με την σεξουαλική εργασία χωρίς να θεωρείται χειρότερος από τους πελάτες που κακοποιούν τις γυναίκες που εργάζονται σε αυτόν τον τομέα και τους βιαστές.

Δυστυχώς, δεν είναι δυνατόν να γίνει τίποτε από αυτά εξαιτίας ενός φαινομένου που ουσιαστικά δεν είναι ούτε υπέρ του σεξ ούτε φεμινισμός αλλά θεωρεί ότι είναι και τα δύο.

Στην πραγματικότητα είναι σεξιστικές μαλακίες, που παρουσιάζουν τη σεξουαλική συμπεριφορά καθαρά με όρους γυναικείας προσφοράς και ανδρικής ζήτησης.

Η υπόγεια σκέψη πίσω από τον «sex-posotive» φεμινισμό είναι συντηρητική και πεζή. Εμπεριέχει το φόβο ότι χωρίς σεξ το κενό θα καλυφθεί από την λογική της πατριαρχίας, που έτσι κι αλλιώς υφίσταται.

Και η αλήθεια είναι ότι και αυτοί που αντιδρούν στο ν' αντιμετωπίζεται η γυναίκα ως αντικείμενο, δεν φοβούνται να γαμηθούν.

Δεν πρόκειται για υστερικούς, σεμνότυφους όπως ονειρεύονται τόσο οι μισογύνηδες όσο και οι φεμινίστριες αυτής της κατεύθυνσης.

Είναι απλώς άνθρωποι που πηγαίνουν ένα βήμα παραπέρα την αντίληψη της έννοιας «θετικότητα ως προς το σεξ» αναγνωρίζοντας ότι κανενός οι επιλογές δεν γίνονται στο κενό και ότι ο καθένας χρειάζεται να είναι σεβαστός σαν αυτόνομο σεξουαλικό ον.

Αυτό περιλαμβάνει εσάς αλλά και εμένα επίσης, όπως και δισεκατομμύρια άλλους ανθρώπους. Σε αυτό το σημείο γίνονται περίπλοκα τα πράγματα.

Δεν κινούνται τα πάντα γύρω από εσένα. Δεν κινούνται τα πάντα ούτε γύρω από μένα. Χρειαζόμαστε έναν κόσμο ο οποίος θα συμβιβάζει τις διαφορές μας αλλά για να τον δημιουργήσουμε απαιτείται θεμελιώδης αλλαγή ολόκληρου του πλαισίου των σεξουαλικών επιλογών.

Ας είμαστε ξεκάθαροι: ο φεμινισμός υπάρχει για να πατήσει κάτω την πατριαρχία. Δεν υπάρχει για να είναι απολογητικός και να αμβλύνει τα πράγματα.

Δεν υπάρχει για να μάθει τις γυναίκες πώς να τα βγάζουν πέρα με μια ζωή από την θέση του υποτακτικού.

Δεν υπάρχει για να προωθεί μια εύθυμη απάντηση του τύπου «μπορώ να τα κάνω όλα», ή το να ανέχεσαι ένα ανδρικό χέρι στον κώλο, ή το να καταπίνεις τα πάντα, ή το να αποδέχεσαι μη επιθυμητά χάδια ή ένα βιασμό.

Αν σκέφτεστε ότι όλα αυτά ακούγονται κάπως επικριτικά, το καταλαβαίνω. Γνωρίζω ότι λέξεις και έννοιες όπως «πατριαρχία» και «ανδρική κυριαρχία» κάνουν τον κόσμο να νιώθει άβολα (θα το ονόμαζα αυτό ως «φοβία απέναντι στο φεμινισμό» αν δεν είχε φτάσει η ώρα να πάψουμε να αποδίδουμε παθολογικά χαρακτηριστικά στην αντίθετη άποψη).

Γνωρίζω ορισμένες γυναίκες οι οποίες νιώθουν βαθύ φόβο για το πώς ο φεμινισμός θα μπορούσε να αλλάξει το σεξουαλικό τους τοπίο. Το να υποστηρίζει κανείς κάτι το οποίο δεν αφορά συγκεκριμένα τον ίδιο αλλά τον καθένα είναι δύσκολο.

Ο φεμινισμός, όμως, δεν αφορά μόνο την λανθασμένη χρήση λέξεων (όπως επιλογή, ελευθερία, ενίσχυση) με στόχο να καλυφθούν τα πράγματα που δεν θέλουμε να δούμε. Είμαστε εδώ για να γκρεμίσουμε όλο το οικοδόμημα, όχι για να βάψουμε μόνο τους τοίχους.

Δεν κρίνω τον εαυτό μου για την προσωπική σεξουαλική μου ιστορία και για την τρέχουσα συμπεριφορά μου. Δεν κρίνω ούτε τις άλλες γυναίκες. Κρίνω το πλαίσιο εντός του οποίου έχει τεθεί ο σεξουαλικός μας εαυτός και πιστεύω ότι το πλαίσιο αυτό πάσχει.

Δεν περιμένω να συμφωνήσετε, αλλά περιμένω να επιτρέπετε τέτοιου είδους κρίσεις να ακούγονται, καθώς χωρίς μια τέτοια διαδικασία δεν μπορεί να υπάρξει αλλαγή.

Στο επιστημονικό άρθρο της «Το Ημέρωμα της Στρίγγλας; Η επιλογή του φεμινισμού και ο φόβος της πολιτικής», η Μικαέλε Λ. Φέργκιουσον περιγράφει πώς ο φόβος μας για έναν πολιτικοποιημένο φεμινισμό σημαίνει ότι περιορίζουμε την δομική ανάλυση, εκλαμβάνοντας λανθασμένα κάθε μορφή κρίσης ως προσωπική επίθεση:

Το ρεύμα «ο φεμινισμός ως επιλογή» αποπροσανατολιστικά υποστηρίζει ότι εφόσον οι επιλογές είναι προσωπικές, δεν έχουν κοινωνικές συνέπειες. Και ως εκ τούτου, οι γυναίκες απαλλάσσονται από την ευθύνη να αναλογιστούν τις ευρύτερες επιπτώσεις των αποφάσεών τους. [...]

Συνεπώς, ο φεμινισμός ως επιλογή είναι ριζικά αποπολιτικοποιημένος: μας αποθαρρύνει από το να καταλήγουμε σε κρίσεις όσον αφορά στην αξία των διαφορετικών επιλογών, μας αποθαρρύνει από το να δίνουμε δημόσια λογαριασμό για τις επιλογές που κάνουμε, δίνει τέλος στην κριτική συζήτηση για το ποιες επιλογές θα πρέπει να αξιολογηθούν και ποιες επιλογές είναι καθαρές ψευδαισθήσεις, αγκαλιάζει, χωρίς καμία κριτική σκέψη, τον καταναλωτισμό και ίσως το πλέον προβληματικό για το μέλλον του φεμινισμού, αποθαρρύνει τις γυναίκες από το να ασχοληθούν ενεργά με την πολιτική..[...]...

Αν δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε επιλογές, δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε την πατριαρχία ή την οποιαδήποτε άλλη ιεραρχία με την οποία αυτή εμπλέκεται. Χωρίς πλαίσιο είμαστε χαμένοι. Χρειαζόμαστε το χώρο να εξερευνήσουμε ποιες άλλες δυνατότητες μπορεί να μας δίνονται.

Μια τέτοια αναζήτηση δεν μας καθιστά φανατικούς, φοβικούς απέναντι στις πόρνες ή σεμνότυφους. Ούτε μας καθιστά αλάνθαστους.

Μας καθιστά ανθρώπους που συνεχίζουν να ρωτούν τι είναι κάτι, τόσο με θεωρητικούς όσο και με πρακτικούς όρους. Μας καθιστά ανθρώπους που είναι πρόθυμοι να πέσουν και να λερωθούν. Σημαίνει ότι ασχέτως των σεξουαλικών μας εμπειριών, του υπόβαθρού μας και των επιλογών μας, δεν είμαστε οι αμόλυντοι.

Ούτως ή άλλως δεν θέλω να είμαι αμόλυντη ή να έχω πάντα δίκιο. Δεν θέλω να έχω όλες τις επιλογές να τις σκεφτώ απομονωμένη, ερμητικά σφραγισμένη και στερούμενη τον αέρα. Δεν θέλω το δικαίωμά μου στη σεξουαλική ζωή να εξαρτάται από τη σεξουαλική ζωή των άλλων. Πρέπει να υπάρχει κάποιος καλύτερος τρόπος από αυτόν.

newstatesman.com

Πηγή: antinews.gr