Κακοποίηση ζώων – Eκδήλωση ενός διαταραγμένου ανθρώπινου ψυχισμού και όχι μόνο

30.11.2014
Κακοποίηση ζώων – Eκδήλωση ενός διαταραγμένου ανθρώπινου ψυχισμού και όχι μόνο

Τα ζώα είναι υπάρξεις που πολλοί πραγματικά αγαπούν, φροντίζουν και προστατεύουν, όπως ακριβώς όλοι μας οφείλουμε να κάνουμε με τον κάθε κρίκο της ζωής του κόσμου που μας περιβάλει. Πολλοί τα θεωρούν ακόμα και ως τους καλύτερούς τους φίλους και ισότιμα μέλη της οικογένειάς τους.

Υπάρχουν, όμως, και άτομα που όχι μόνο αδιαφορούν για αυτά τα πλάσματα, αλλά φθάνουν και μέχρι του σημείου να τα βασανίζουν με απίστευτη σκληρότητα ή ακόμα και να τα αφαιρούν τη ζωή με τον πλέον βάναυσο τρόπο.

Η κακοποίηση ζώων, όμως, δεν περιορίζεται μόνο σε χώρους όπου μπορούμε άμεσα να την αντιληφθούμε αλλά και σε χώρους μακριά από κάθε έλεγχο, όπως είναι τα σφαγεία, οι φάρμες αναπαραγωγής ζώων το δέρμα των οποίων προορίζεται για γούνες, οι φάρμες όπου τα ζώα γεννιούνται και μεγαλώνουν μέχρι να θανατωθούν σε χώρους που μόλις χωρούν το ίδιο τους το σώμα, τα διάφορα επιστημονικά εργαστήρια, οι βιομηχανίες καλλυντικών κ.τ.λ. Υπάρχουν, επίσης, περιπτώσεις σκληρού βασανισμού κατοικίδιων -επίσης αφανείς καθώς συμβαίνουν στο χώρο του σπιτιού- που αποσκοπούν να πλήξουν ψυχικά τον ή τη σύντροφο, σε σχέσεις που ασθενούν βαρέως...

Τα τελευταία 2-3 χρόνια ιδιαίτερα, αναφέρονται συχνά στα Μ.Μ.Ε. περιπτώσεις ζώων που έχουν κακοποιηθεί ή θανατωθεί με τρόπο φριχτό. Γιατί, όμως, συμβαίνει τόσο συχνά αυτό τα τελευταία ιδίως χρόνια; Έχουν, άξαφνα, ευαισθητοποιηθεί τα Μ.Μ.Ε.; Είναι θέμα που «πουλάει» επειδή αγγίζει ευκολότερα τις ψυχές της πλειοψηφίας των, επίσης, παντοιοτρόπως «κακοποιημένων» από την κοινωνικο-οικονομική κρίση εκατομμυρίων συνανθρώπων μας στη δύστυχη ετούτη χώρα, που ταυτίζονται με τον οποιονδήποτε ομοιοπαθούντα ή μήπως είναι ένα φαινόμενο του οποίου η συνεχώς αυξανόμενη συχνότητα έχει την εξήγησή της; Τι θα πρέπει να θεωρείται ως κακοποίηση ζώων; Που βρίσκονται τα όρια;

Θα ήθελα να τονίσω ευθύς εξαρχής πως είναι βέβαιο πως πίσω από κάθε κακοποίηση ζώου υπάρχει ένας άνθρωπος που, συνήθως, δεν νιώθει, για πολύ καιρό, καλά ψυχικά...

ANIMAL-CRUELTY-IS-JUST-PLAIN-WRONG-against-animal-cruelty-8275073-500-333.jpg

Η κοινωνικο-οικονομική κρίση και οι συνέπειές της

Υπάρχει μια συσσωρευμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση για τη σχέση ανάμεσα στους εκάστοτε κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες και τη δημόσια υγεία. Η σχέση αυτή είναι αμφίδρομη, δηλαδή, οι διάφορες ασθένειες και η μείωση του επιπέδου της δημόσιας υγείας μπορεί να έχουν όχι μόνο κοινωνικο-οικονομική αιτιολογία αλλά και κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες.

Η φτωχοποίηση, η δραματική μείωση των δυνατοτήτων των ατόμων να συντηρήσουν τον εαυτό και τις οικογένειές τους, η συνεχής ανασφάλεια και η σχεδόν παντελής έλλειψη επιλογών σε όλα τα επίπεδα δημιουργούν τέτοια ανησυχία, άγχος, αισθήματα ντροπής, ανεπάρκειας, αναξιότητας, ενοχής και γενικευμένης συναισθηματικής φόρτισης που, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, επηρεάζουν την ψυχοσωματική υγεία και αυξάνουν τις πιθανότητες εκφόρτισής τους με τρόπους που μπορεί να ξεπεράσουν κάθε επιτρεπτό κοινωνικά όριο. 'Όλα αυτά, σε συνδυασμό με το κλείσιμο ή τη συρρίκνωση των κοινωνικών δομών παροχής βοήθειας, δημιουργούν μια κατάσταση ζοφερή.

Η παρορμητική συναισθηματική εκφόρτιση είναι, ως εκ τούτου, πολύ πιθανότερη σε περιόδους κοινωνικο-οικονομικών κρίσεων και ιδίως από άτομα που είναι ψυχικά πιο ευάλωτα ή που έχουν κάποιου είδους σοβαρότερη -διαγνωσμένη ή μη- ψυχική διαταραχή.

Όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα, το νόμισμα το πληρώνουν οι πιο ευάλωτοι ή οι πιο αδύναμοι, όπως συνηθίζουμε να λέμε, κρίκοι, όπως είναι τα παιδιά, οι γυναίκες και τα ζώα. Στα τελευταία, συμπεριλαμβάνονται και οι μετανάστες που συχνά αντιμετωπίζονται -στην καλύτερη περίπτωση- ως ζώα. Στη δε χειρότερη(;) ως αντικείμενα...

Επιπλέον αιτιολογικοί παράγοντες

Υπάρχουν άτομα που θέλουν με κάθε τρόπο να κυριαρχούν της οποιασδήποτε ζωντανής ύπαρξης γύρω τους και που τους είναι άκρως αναγκαίο να ασκούν εξουσία που να επιβεβαιώνεται συνεχώς. Αυτό τους τρέφει και τους δίνει μια ψευδαίσθηση «δύναμης» και προσωπικής «αξίας». Ένα τέτοιο άτομο, λοιπόν, απαιτεί από την οποιαδήποτε ζωντανή ύπαρξη -του άμεσου περιβάλλοντός του τουλάχιστον- πλήρη υποταγή, συμμόρφωση και συμπεριφορά που να επιβεβαιώνει την αποδοχή της κυριαρχίας και της «ανωτερότητάς» του. Οτιδήποτε αποκλίνει αυτού επισύρει τιμωρίας το μέγεθος της οποίας εξαρτάται από τη σοβαρότητα της ψυχοπαθολογίας του σαδιστικά συμπεριφερόμενου ατόμου και από την ψυχική διάθεση της στιγμής.

Υπάρχουν, επίσης, άτομα που διακατέχονται από τόσο έντονα αισθήματα αναξιότητας, ανημπόριας και ευαλωτότητας απέναντι στον οποιονδήποτε έχει κάποια μορφή εξουσίας ή από τον οποίο, με κάποιον τρόπο, εξαρτώνται άμεσα που η εκφόρτιση αυτών των αισθημάτων, μετά από κάποιο όριο, είναι επιτακτική. Ένα τέτοιο άτομο, λοιπόν, γυρνώντας κάποια στιγμή σπίτι του, ζορισμένο από το αφεντικό του -απέναντι στο οποίο δεν έχει τη δυνατότητα να αντιδράσει- και από οτιδήποτε άλλο τυχόν το βαραίνει, μπορεί να φιλοδωρήσει το κατοικίδιό του, που σπεύδει να τον καλωσορίσει, με μια μεγαλοπρεπή κλωτσιά ή κάποιου άλλου είδους μικρότερη ή μεγαλύτερη τιμωρία. Θύματά του μπορεί να είναι, επίσης, η γυναίκα του, που έβαλε λιγότερο αλάτι στο φαγητό, ή το μικρό παιδί του που θορυβεί παίζοντας στο δωμάτιό του...

Υπάρχουν και άτομα που δεν είναι σε θέση να έχουν φυσιολογικές σεξουαλικές σχέσεις και αρέσκονται να κάνουν σεξ με ζώα, εξαναγκάζοντας ή εκπαιδεύοντάς τα για κάτι τέτοιο.

Υπάρχουν, επίσης, άτομα που, αν και ισχυρίζονται πως αγαπούν πολύ τα ζώα, μπορεί να ζουν με 20 κατοικίδια στο διαμέρισμά τους, αγνοώντας ή αδιαφορώντας για το ότι τα ζώα αυτά δεν μπορεί να νιώθουν καλά φυλακισμένα στην ουσία σε ένα μικρό χώρο λίγων τετραγωνικών. Ακόμα και ο φυλακισμένος, μετά από καιρό, φθάνει στο σημείο να «αγαπήσει» ακόμα και το δεσμώτη του που του παρέχει «στέγη» και τροφή...

Όπως προαναφέραμε, υπάρχουν και άτομα που, διαμέσου της κακοποίησης του αγαπημένου κατοικίδιου τους ή της συντρόφου τους, θέλουν να την/τον πλήξουν ψυχικά. Αυτό ίσως ακούγεται ως κάτι το υπερβολικό. Και όμως, πολύ συχνότερη είναι η κακοποίηση μικρών, κυρίως, παιδιών, διαμέσου της αδιαφορίας, της παντελούς απουσίας και της απόσυρσης κάθε οικονομικής στήριξης από πατεράδες σε διάσταση, με μοναδικό σκοπό να «τιμωρήσουν» ή να εκδικηθούν την «πρώην» τους, έστω και αν τα μεγαλύτερα θύματα αυτής τους της στάσης είναι τα ίδια τους τα παιδιά...

th.jpg

Επίλογος

Για πολλούς και διάφορους λόγους, δεν αγαπούν όλοι οι άνθρωποι τα ζώα. Σεβαστό και αποδεκτό αυτό. Σε καμία περίπτωση, όμως, και σε μια κοινωνία που θέλει να αποκαλείται πολιτισμένη, δεν είναι αποδεκτή η οποιασδήποτε μορφής κακοποίηση ζώου. Μπορεί η κακοποίηση ζώων να θεωρείται ως εγκληματική πράξη και ενίοτε να τιμωρείται, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα ταυτόσημο με την αναγνώριση των δικαιωμάτων των ίδιων των ζώων. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, τότε δεν θα έπρεπε να υπάρχουν αδέσποτα, πεινασμένα, άρρωστα και στο έλεός τους αφημένα ζώα.

Η ποινικοποίηση της κακοποίησης ζώων μοιάζει περισσότερο να αποσκοπεί στον κατευνασμό της δικαιολογημένης οργής και θλίψης αυτών που τα αγαπούν και τα θεωρούν ως υπάρξεις άξιες του σεβασμού, της φροντίδας και μιας αρμονικής συνύπαρξης μαζί τους, παρά ως αναγνώριση των δικαιωμάτων των ίδιων των ζώων.

Υπάρχουν πολλοί από εμάς, που ενώ αγαπούμε τα ζώα και είμαστε υπέρμαχοι των δικαιωμάτων τους, καταναλώνουμε χωρίς περίσκεψη το κρέας τους, παρότι έχουν αναπαραχθεί ή/και θανατωθεί κάτω από παρά φύσιν συνθήκες, αποδεχόμαστε ή δεν περνά καν από το μυαλό μας η σκέψη πως χιλιάδες χιλιάδων ζώα πεθαίνουν με φριχτό τρόπο σε επιστημονικά εργαστήρια, για το καλό της ανθρωπότητας, που ζουν για ολόκληρη τη ζωή τους μέσα σε κλουβιά τσίρκων και αναγκασμένα να συμπεριφέρονται με παρά φύσιν τρόπο για να μας «διασκεδάζουν», σε ζωολογικούς κήπους για να ικανοποιούν την περιέργειά μας κ.ά.

Δεν έχω για το κάθε τι από όλα αυτά μια απόλυτα σίγουρη απάντηση. Αναγνωρίζω, όμως, πως αποτελούν μέρος των ηθικών και υπαρξιακών αντιφάσεων του είδους μας που, ως πολιτισμένα όντα που ισχυριζόμαστε πως είμαστε -παρά τους συνεχείς πολέμους, τη φτώχεια, την σκανδαλώδη εκμετάλλευση ανθρώπινων ψυχών, τις τερατώδεις ανισότητες και τόσα άλλα φοβερά και ανείπωτα- οφείλουμε να έχουμε συνεχώς κατά νου και να προσπαθούμε να επιλύσουμε με τρόπο που να μας οδηγήσει στο να καταφέρουμε κάποια στιγμή να ζήσουμε αρμονικά με κάθε τι που αποτελεί μέρος του περιβάλλοντός μας, δηλαδή απαραίτητη ψηφίδα του ψηφιδωτού της ζωής μας.

Και, τέλος, ας μην ξεχνάμε πως ένας από τους σημαντικότερους λόγους της προόδου μας, ως είδους, την οφείλουμε στη συνύπαρξη με πολλά είδη ζώων και στην καθοριστική βοήθειά που μας παρείχαν για αρκετές χιλιάδες χρόνια...

 

Σάββας Ν. Σαλπιστής, Ph.D., Κλινικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής

Κλινικός Ψυχολόγος Πανεπιστημίου Στοκχόλμης

Διπλωματούχος Ψυχοθεραπευτής, Βασιλικού Ιατροχειρουργικού Ινστιτούτου Karolinska Στοκχόλμης

 

Πηγή: i-psyxologos