-Περιφρονούσε πάντα τα εργαλεία με τα οποία οι θρησκείες απογυμνώνουν τους οπαδούς τους από κάθε λογική κι ελευθερία
-«Να μετατρέψεις τα «έτσι συνέβη» σε «έτσι το θέλησα» αυτό και μόνο ονομάζω λύτρωση»
-Η έκσταση στην πράξη του ζευγαρώματος. Αυτό είναι ! Αυτή είναι η αληθινή ουσία κι ο πυρήνας των πάντων, ο στόχος κι ο σκοπός κάθε ύπαρξης.
-Κι όμως συνεχίζουμε με μεγάλο ενδιαφέρον και με πολύ φροντίδα τη ζωή μας για όσο μεγαλύτερο διάστημα γίνεται, όπως θα φτιάχναμε μια σαπουνόφουσκα, όσο μεγαλύτερη μπορούμε, παρά την απόλυτη βεβαιότητά μας πως στο τέλος θα σκάσει.
-Το ταλέντο είναι σαν τον σκοπευτή που χτυπάει έναν στόχο, τον οποίο οι άλλοι δεν μπορούν να πετύχουν. Η μεγαλοφυΐα είναι σαν τον σκοπευτή που χτυπάει έναν στόχο τον οποίο οι άλλοι δεν μπορούν καν να δουν.
-Όσο περισσότερο αγαπάς, τόσο περισσότερο ανταποκρίνεσαι στα παιδιά σου, και σε όλους με αγάπη.
-Τα παιδιά που έχουν στερηθεί τον σύνδεσμο αγάπης με τη μητέρα, δεν μπορούν να αναπτύξουν τη βασική εμπιστοσύνη που χρειάζονται για ν΄αγαπούν τον εαυτό τους, για να πιστεύουν ότι οι άλλοι θα τους αγαπήσουν ή για ν΄αγαπούν τη ζωή.
-Αν μπορούσαμε να δούμε το μέλλον, υπάρχουν φορές που τα παιδιά θα έμοιαζαν με αθώους φυλακισμένους, καταδικασμένους όχι σε θάνατο αλλά στη ζωή, και προς το παρόν εντελώς ανίδεους για το τι σημαίνει η ποινή τους.
-...ευτυχισμένος άνθρωπος είναι αυτός που μπορεί ν' αποφύγει όσο το δυνατό περισσότερα πλάσματα γύρω του.
-...ο ένας άνθρωπος για τον άλλο είναι λύκος.
-Λίγη φιλικότητα και ζεστασιά, έλεγε ο Σοπενάουερ, σε κάνει να μπορείς να χειριστείς τους ανθρώπους , όπως το κερί πρέπει να το ζεστάνουμε για να το επεξεργαστούμε.
-Για να μάθεις να ζεις καλά πρέπει πρώτα να μάθεις να πεθαίνεις καλά.–Σωκράτης
-Κανείς δεν απολαμβάνει την αληθινή γεύση της ζωής, εκτός από 'κείνον που είναι πρόθυμος κι έτοιμος να παραιτηθεί απ΄αυτήν.–Σενέκας
-Η μεγαλύτερη σοφία είναι να κάνεις υπέρτατο στόχο της ζωής την απόλαυση του παρόντος, γιατί αυτή είναι η μόνη πραγματικότητα ενώ τ΄άλλα είναι παιχνίδια του νου.
-Ο Νίτσε έγραψε κάποτε ότι μια μείζων διαφορά ανάμεσα στον άνθρωπο και το βόδι ξέρει πως να υπάρχει πως να ζει χωρίς Angst- χωρίς φόβο δηλαδή- στο ευλογημένο τώρα, χωρίς να το βαραίνει το παρελθόν και χωρίς συναίσθηση των τρόμων που εγκυμονεί το μέλλον. Αλλά εμάς τους δυστυχισμένους ανθρώπους μας στοιχειώνει τόσο πολύ το παρελθόν και το μέλλον, ώστε μόνο για λίγο μπορούμε να σεργιανίσουμε στο τώρα.
-Γιατί νοσταλγούμε τόσο πολύ τις χρυσές μέρες της παιδικής μας ηλικίας ; Επειδή εκείνες οι μέρες χωρίς έγνοιες , μέρες πριν μας καταβάλουν βαριές, οδυνηρές αναμνήσεις, υπολείμματα του παρελθόντος.
-Ο Σοπενάουερ πίστευε πως αυτή είναι η καθολική μοίρα του ανθρώπου- επιθυμία, στιγμιαίος κορεσμός, πλήξη, περαιτέρω επιθυμία.
-Αυτός που θέλει να γίνει τα πάντα, δεν μπορεί να γίνει τίποτα.
-Όταν στο τέλος της ζωής τους, οι περισσότεροι άνθρωποι κοιτάζουν προς τα πίσω , ανακαλύπτουν ότι έζησαν όλη τους τη ζωή εν αναμονή...Έτσι λοιπόν ο άνθρωπος, ξεγελασμένος , απ΄την ελπίδα, χορεύει προς την αγκαλιά του θανάτου.
-... τα καθημερινά γεγονότα που μας αναστατώνουν γίνονται λιγότερο δυσάρεστα αν τα δούμε σε σύγκριση με την αιωνιότητα.–Σπινόζα
-Το να εξαναγκάζεις ένα άτομο με υψηλά και σπάνια πνευματικά χαρίσματα να ασκήσει ένα επάγγελμα απλός χρήσιμο , είναι σαν να χρησιμοποιείς ένα πολύτιμο βάζο, διακοσμημένο με την ωραιότερη ζωγραφική, σαν κανάτα για την κουζίνα.
-Ολόκληρη η ζωή, όλες οι εμπειρίες παρέρχονται οριστικά και αμετάκλητα, όπως το τοπίο που έβλεπε τώρα να περνάει έξω απ΄το παράθυρο του τρένου.
-Παλιές αναμνήσεις , μελλοντικές επιθυμίες, το μόνο που κάνουν είναι να προκαλούν ανησυχία. Ο δρόμος προς την αταραξία βρίσκεται στην παρατήρηση του παρόντος και στην ικανότητα να του επιτρέπουμε να κυλάει ανενόχλητο μαζί με το ποτάμι της συνείδησής μας.
-Οι μεγάλες δυστυχίες δεν επιτρέπουν στις μικρότερες να γίνουν αισθητές και αντιστρόφως, ελλείψη κάποιας μεγάλης δυστυχίας η παραμικρή στεναχώρια κι ενόχληση μας βασανίζει.
-...όταν ξυπνάμε αποκαρδιωμένοι στη μέση της νύχτας , εχθροί που τους είχαμε νικήσει πολύ καιρό πριν ξαναγυρίζουν να μας στοιχειώσουν. -Νίτσε
-...μια εξαιρετικά ελκυστική γυναίκα, όπως ένας ευφυής άντρας, προορίζεται σίγουρα να ζήσει μια απομονωμένη ζωή.- Σοπενάουερ
-... ο σοφός άνθρωπος δεν θα περάσει τη ζωή του κυνηγώντας την αποδοχή και τη φιλία των άλλων. Κάτι τέτοιο είναι εντελώς επιφανειακό.
-Πρέπει να έχεις το χάος μέσα σου για να γεννήσεις ένα αστέρι που χορεύει.-Νίτσε
-Πένα καμιά να γράψει τίποτα αιώνιο δεν μπορεί .Αν στη διάθεση της νύχτας δεν έχει βυθιστεί.
-Όσο περισσότερα έχει κανείς μέσα του , τόσο λιγότερα θα θελήσει απ΄τους άλλους.
-Η δική μου χαρά πηγάζει από το γεγονός ότι υπάρχω και ανθίζω.
-Όσο περισσότερα έχει κανείς μέσα του, τόσο λιγότερα θα θελήσει από τους άλλους.
-...συνάδελφοι στην οδύνη.
-Θεωρώ ότι μια πανοραμική θέα από ένα ψηλό βουνό συνεισφέρει εξαιρετικά στη διεύρυνση της σκέψης...όλα τα μικρά αντικείμενα εξαφανίζονται και μόνο ό,τι είναι μεγάλο διατηρεί το σχήμα του.
-Είναι αφύσικο μια γυναίκα να περιορίζεται σ' έναν άντρα στη διάρκεια της σύντομης άνθησής της. Περιμένουμε από τη γυναίκα να φυλάξει για έναν κάτι που πολλοί άλλοι της ζητούν.
-Μη λες σε φίλο ό,τι δεν πρέπει να γνωρίζει ο εχθρός σου.
-Η δυσπιστία είναι η μητέρα της ασφάλειας.
-Πρέπει να προστατεύουμε τον εαυτό μας από την ανόητη οικειότητα και την επιπόλαιη φιλία.
-Ο μόνος τρόπος να επιτύχεις την ανωτερότητα όταν συναλλάσσεσαι με τους ανθρώπους, είναι ν΄αφήσεις να φανεί ότι δεν εξαρτάσαι απ' αυτούς.
-Αν δεν σέβεσαι τους άλλους , κερδίζεις τον σεβασμό τους.
-...πέφτοντας στην καθημερινότητα χάνεις την ελευθερία σου όπως τα πρόβατα-Χάιντεγκερ
-Ο Σοπενάουερ έλεγε ότι μετά το θάνατο θα είμαστε ό,τι ήμασταν πριν τη γέννησή μας κι έπειτα απέδειξε ότι είναι αδύνατο να υπάρχουν περισσότερα από ένα είδη ανυπαρξίας.
-Όλη αυτή η συζήτηση για το παρελθόν και για την επιθυμία μας να αλλάξουμε στο μέλλον μας κάνει απλώς να ξεχνάμε το θεμελιώδες γεγονός ότι η ζωή δεν είναι παρά μια παρούσα στιγμή, που χάνεται για πάντα.
-...η αύξηση της σεξουαλικότητας είναι συχνή αντίδραση, όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με τον θάνατο.
-Αν πραγματικά έχουμε κάποιον σε μεγάλη εκτίμηση, πρέπει να του το κρύψουμε σαν να ΄ταν έγκλημα.
- Δεν υπάρχει τριαντάφυλλο χωρίς αγκάθια. Πολλά αγκάθια όμως είναι χωρίς τριαντάφυλλο.
-Όταν ταξιδεύεις στη θάλασσα και το πλοίο ρίξει άγκυρα, σ΄ένα όρμο , βγαίνεις να βρεις νερό και στο δρόμο μαζεύεις κανένα κοχύλι και κανένα βολβό. Πάντα όμως πρέπει να έχεις τον νου σου στο καράβι και πάντα να κοιτάς πίσω, μήπως κάποια στιγμή ο καπετάνιος του καραβιού φωνάξει, κι αν σε καλέσει, εσύ πρέπει να ξεφορτωθείς όσα μάζεψες , μην τυχόν σε κουβαλήσουν στο σκάφος δεμένο σαν τα πρόβατα. Έτσι συμβαίνει και με τη ζωή του ανθρώπου , αν αντί για κοχύλια και βολβούς σου δοθεί γυναικούλα και παιδί, τίποτα δεν σ΄εμποδίζει να τα ΄χεις. Αν όμως σε καλέσει ο καπετάνιος, τρέξε στο πλοίο και ασ΄τα όλα , και μη γυρίσεις να κοιτάξεις πίσω. Κι αν είσαι γέρος, μην απομακρυνθείς ποτέ απ΄το καράβι μην τυχόν σε φωνάξουν και δεν είσαι εκεί.–Επίκτητος
-...η σχετική ευτυχία πηγάζει από τρεις πηγές : απ΄αυτό που είσαι , απ΄αυτό που έχεις κι απ΄αυτό που αντιπροσωπεύεις στα μάτια των άλλων. Εκείνος μας προτρέπει να δίνουμε προσοχή μόνο στο πρώτο και να μη χτίζουμε πάνω στο δεύτερο και στο τρίτο- στο τι έχουμε και στο τι πιστεύουν οι άλλοι για μας – γιατί αυτά τα δύο δεν τα ελέγχουμε.
-Ιδωμένη από τη σκοπιά της νεότητας η ζωή είναι ένα απείρως μακρύ μέλλον: από τη σκοπιά των γηρατειών μοιάζει μ΄ένα πολύ σύντομο παρελθόν.
-Κάθε τέλος που γίνεται ορατό μας κάνει πάντα να φρενάρουμε.
-Είχε ακολουθήσει το μονοπάτι του Ζαρατούστρα: Μοιραζόταν την ωριμότητά του , υπερέβαινε τον εαυτό του απλώνοντας το χέρι στους άλλους ζούσε με τρόπο που θα ήταν πρόθυμος να τον επαναλαμβάνει αενάως στον αιώνα τον άπαντα.
-Όποτε ένας σύζυγος βελτιώνεται με την ψυχοθεραπεία, η ομοιόσταση της συζυγικής σχέσης διαταράσσεται και προκειμένου να διατηρηθεί ο γάμος, πρέπει κι ο άλλος να αλλάξει.
-Ο μόνος τρόπος για να σώσεις τον γάμο σου, είναι να είσαι πρόθυμος ( και ικανός) να τον εγκαταλείψεις.
-Λυτρώνοντας έναν άνθρωπο είναι σαν να σώζεις ολόκληρο τον κόσμο.
-...τη φοβερή και τρομερή δύναμη του σεξουαλικού ενστίκτου. Είναι η πιο θεμελιώδης δύναμη που υπάρχει μέσα μας- η βούληση να ζήσουμε, να αναπαραχθούμε- και δεν κατευνάζεται . Δεν μπορείς να την πολεμήσεις με την λογική.
-Ο καλός γονιός δίνει τη δυνατότητα στο παιδί του ν΄αποκτήσει αρκετή αυτονομία, για να φύγει απ΄το σπίτι και να λειτουργεί ως ενήλικος.
-Οι σώφρονες αποβλέπουν όχι στην απόλαυση, αλλά στην απουσία οδύνης- Αριστοτέλης
-Το άγχος θανάτου είναι ελάχιστο εκεί που είναι μέγιστη η αυτοπραγμάτωση.
Η θεραπεία του Σοπενάουερ, Irvin D.Yalom, Εκδόσεις Άγρα (αποσπάσματα)
Ο IRVIN D. YALOM θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της υπαρξιακής σχολής και είναι καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ των ΗΠΑ. Έγραψε τρία μυθιστορήματα: Όταν έκλαψε ο Νίτσε, Στο ντιβάνι και η θεραπεία του Σοπενάουερ. Εκτός από τα μυθιστορήματα έγραψε και συλλογές διηγημάτων. Τόσο τα μυθιστορήματα του όσο και τα διηγήματα του αποτελούν ιστορίες ψυχοθεραπείας που ο ίδιος τα θεωρεί προέκταση του διδακτικού του έργου.
Η Θεραπεία του Σοπενάουερ: Ο ψυχοθεραπευτής Τζούλιους Χέρτσφελντ ( Ίρβιν Γιάλομ) πληροφορείται ότι πρόκειται να πεθάνει γιατί έχει καρκίνο και ότι ο καλύτερος τρόπος να περάσει την τελευταία περίοδο της ζωής του είναι να συνεχίσει το έργο του. Η συνάντηση του με έναν παλιό ασθενή, τον Φίλιπ Σλέιτ, με σεξουαλική εμμονή ο οποίος αυτοθεραπεύεται με τη μελέτη της φιλοσοφίας του Σοπενάουερ παίζει καθοριστικό ρόλο στην ιστορία. Ο Τζούλιους καταφέρνει να εντάξει τον απόμακρο Φίλιπ ,που ακολουθεί ως πρότυπο ζωής τον΄Αρθουρ Σοπενάουερ, μέσα στην ομάδα ψυχοθεραπείας και περιγράφει πολύ παραστατικά τις σχέσεις που δημιουργούνται ανάμεσα στα μέλη της ομάδας, τα προβλήματα τους στις σχέσεις τους με τους άλλους αλλά παράλληλα αναδεικνύεται μέσα από όλη αυτή τη σύγρουση χαρακτήρων ότι ο αγωνιώδης φόβος του ανθρώπου για τον θα νάτο είναι ο κυριότερος όλων. Ποια στάση πρέπει να κρατά ο άνθρωπος απέναντι στον θάνατο; Ο Γιάλομ αφήνει τον αναγνώστη να συμπεράνει ποια στάση προκρίνει και το καταφέρνει μέσα από μια απολαυστική διαδικασία γραφής και μέσα από πολύ ζωντανούς ανθρώπινους χαρακτήρες που παλεύουν να κατανοήσουν τα συναισθήματα τους απέναντι σε υπαρκτά ζητήματα όπως του σεξουαλικού καταναγκασμού, της εικόνας που μας ενδιαφέρει να σχηματίζουν οι άλλοι για μας, η έλλειψη αυτοεκτίμησης και φυσικά ο φόβος για τον θάνατο.
Εκ βαθέων: Ανάμεσα στα κεφάλαια του μυθιστορήματος παρεμβάλλονται κεφάλαια με τη ζωή και το έργο του Άρθουρ Σοπενάουερ που είναι πολύ διαφωτιστικά για τη ζωή και το έργο του μεγάλου φιλοσόφου. Στην αρχή κάθε κεφαλαίου παρατίθεται η άποψη του Σοπενάουερ για τα θεμελιώδη ζητήματα της ανθρώπινης ζωής. Παραθέτω ως παράδειγμα δύο από αυτά που αξίζει τον προβληματισμό μας: «Όταν, στο τέλος της ζωής τους, οι περισσότεροι άνθρωποι κοιτάζουν προς πίσω, ανακαλύπτουν ότι έζησαν όλη τους τη ζωή εν αναμονή. Με έκπληξη θα συνειδητοποιήσουν ότι αυτό που άφησαν να τους διαφύγει χωρίς να το εκτιμήσουν και να το απολαύσουν δεν ήταν άλλο απ' τη ζωή τους. Έτσι λοιπόν ο άνθρωπος, ξεγελασμένος από την ελπίδα, χορεύει προς την αγκαλιά του θανάτου» ή «Τίποτα πιο σίγουρο δεν υπάρχει για να φτιάξεις τη διάθεση του άλλου, απ'το να του μιλήσεις για κάποιο κακό που σου συνέβη τελευταία ή να του αποκαλύψεις κάποια προσωπική σου αδυναμία». Η αίσθηση που μπορεί να αποκομίσει ο αναγνώστης επιδέχεται πολλές προεκτάσεις καθώς συμπλέκεται με θαυμαστό τρόπο η φιλοσοφία με την ψυχοθραπεία μέσα σε ένα λογοτεχνικό κείμενο που καταλήγει να είναι πολύ διδακτικό και «λυτρωτικό» για τον κάθε άνθρωπο. Καλή ανάγνωση...
Χρύσα Αλεξανδρή
