Η Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 έφερε τα πάνω κάτω στη ρωσική κοινωνία. Ανάμεσα στις αλλαγές, προφανώς δευτερεύουσα, ήταν και η αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας.Παρότι οι τελευταίες δεκαετίες του τσαρικού καθεστώτος χαρακτηρίστηκαν από ένα χαλάρωμα των αυστηρών νόμων κατά της ομοφυλοφιλίας, ήταν σημαντικό για τους επαναστάτες να επαναστατήσουν και στον τομέα της σεξουαλικότητας.
Οι νικηφόροι σοσιαλιστές κουβαλούσαν μεν τα μπαγκάζια της παλιάς νοοτροπίας, ήθελαν όμως να ιδρύσουν μια κοινωνία η οποία θα διέπετο τόσο από τα σοσιαλιστικά ιδανικά (που μεταξύ των άλλων συνεπάγονταν την ελευθερία στις σεξουαλικές σχέσεις των ενηλίκων), όσο και από τις σύγχρονες ιδέες της ιατρικής, που μόλις είχε αρχίσει να διερευνά την ανθρώπινη σεξουαλικότητα.
Έτσι η Ρωσία από οπισθοδρομική χώρα βρέθηκε να προηγείται στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, την στιγμή που η ομοφυλοφιλία τιμωρείτο με 5 χρόνια φυλάκισης στη Γερμανία και με ισόβιο κάθειρξη στην Αγγλία.
Όμως το αστείο δεν κράτησε για πολύ. Ήδη τη δεκαετία του 1920 εχθροί του καθεστώτος, κυρίως ιερείς και μοναχοί κατηγορήθηκαν για ομοφυλοφιλία και διαφθορά ανηλίκων, συμπεριφορά που προβλήθηκε ως κατάλοιπο του προηγούμενου καθεστώτος. Για τον λαό που ήταν επί αιώνες γαλουχημένος με τη μισαλλοδοξία της Εκκλησίας και την απαγόρευση της ομοφυλοφιλίας ως αμαρτία, τίποτε δεν προκάλεσε την απορία του.
Αποποινικοποίηση δεν σήμαινε ότι η ομοφυλοφιλία θεωρείτο φυσιολογική έκφραση της σεξουαλικότητας. Απλώς από τη σφαίρα της Εκκλησίας (αμαρτία) πέρασε στη σφαίρα της Ιατρικής (σεξουαλική διαστροφή). Υπό την επίδραση των θεωριών του Φρόιντ και του Χίρσφελντ οι γιατροί βρίσκονταν σε δίλημμα: Θα έπρεπε να θεραπεύσουν κάθε ομοφυλόφιλο ξεχωριστά; Θα έπρεπε με τη βοήθεια της ψυχιατρικής να βοηθήσουν τους ομοφυλόφιλους να αποδεχτούν τον εαυτό τους και να γίνουν χρήσιμα μέλη της κοινωνίας; Ή μήπως θα έπρεπε να βρουν το αίτιο της ομοφυλοφιλίας και διορθώνοντάς το να δημιουργήσουν μια νέα, «υγιή» κοινωνία;
Την ίδια εποχή η μιλιταριστική εξάπλωση της Ρωσίας προς τον Νότο (Καύκασος και Κεντρική Ασία) έφερε τους σοσιαλιστές σε επαφή με νέες μορφές ομοφυλοφιλίας μέσα σε άγνωστες κουλτούρες και άγνωστο κοινωνικό πλαίσιο. Στο Ουζμπεκιστάν για παράδειγμα με φρίκη αντιμετώπισαν τους bacha, ομοφυλόφιλα αγόρια που ντύνονταν με γυναικεία ρούχα και διασκέδαζαν τους άντρες με τραγούδι, χορό και σεξουαλικές υπηρεσίες. Έτσι το 1925-6 η ομοφυλοφιλία απαγορεύτηκε δια νόμου στις νεαρές δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης: Γεωργία, Αζερμπαϊτζάν και Ουζμπεκιστάν. Ήταν κατάλοιπο της κουλτούρας των απολίτιστων αγροίκων και ως τέτοια δεν είχε θέση στη λαμπρή Σοβιετία.
Λίγο αργότερα, τη δεκαετία του 1930, την εποχή που στη Γερμανία οι Ναζί έπαιρναν την εξουσία και καταδίωκαν τους ομοφυλόφιλους, στη Σοβιετική Ένωση ο δικτάτορας Στάλιν αποφάσισε να ποινικοποιήσει την ομοφυλοφιλία. (Ας μην ξεχνάμε ότι στα νιάτα του είχε σπουδάσει σε θεολογική σχολή και ότι τη δεκαετία του 1930 επέβαλλε μια απίστευτη τρομοκρατία, με σαρωτικές εκκαθαρίσεις εχθρών και φίλων). Υποτίθεται ότι αιτία για την ποινικοποίηση ήταν οι επιδρομές της αστυνομίας σε Μόσχα και Λένινγκραντ σε «άντρα ακολασίας», όπου ομοφυλόφιλοι έκαναν όργια και «διέφθειραν υγιείς νεαρούς, φαντάρους του Κόκκινου Στρατού, ναύτες και φοιτητές». Κατά την επίσημη αναφορά: «οι ομοφυλόφιλοι χρησιμοποιώντας ένα σύστημα κάστας για καθαρά αντεπαναστατικούς σκοπούς, έχουν διαφθείρει την πολιτική ηθική διαφόρων κοινωνικών στρωμάτων νεαρών ανδρών και προσπάθησαν να διεισδύσουν στον στρατό και το ναυτικό».
Έτσι από το 1933 μέχρι το 1993 (όταν αποποινικοποιήθηκε από τον Γέλτσιν) η ομοφυλοφιλία παρέμενε ποινικό αδίκημα. Η ετεροφυλοφιλία έγινε υποχρεωτική, όπως υποχρεωτική ήταν προσαρμογή στα στερεότυπα των σεξουαλικών ρόλων, η δημιουργία οικογένειας και η τεκνοποιία, ιδιαίτερα σε μιαν εποχή όπου οι γεννήσεις σημείωναν πτώση και ο πόλεμος (2ος Παγκόσμιος) γίνονταν όλο και πιο ορατός.
Ολόκληρος ο μηχανισμός της μυστικής αστυνομίας μπήκε σε δράση κι άρχισε να παρακολουθεί τους πολίτες για πιθανή αποκλίνουσα συμπεριφορά. Ομοφυλόφιλοι πραγματικοί ή υποτιθέμενοι (βλ. πολιτικοί αντίπαλοι) βρέθηκαν στο στόχαστρο. Φυλακές, ψυχίατροι, κλινικές και άσυλα (βλ. συγκαλυμμένες φυλακές), ψυχοφάρμακα, ορμόνες, ηλεκτροσόκ χρησιμοποιήθηκαν για τη θεραπεία της «νόσου». Για τις σοβαρότερες περιπτώσεις υπήρχε η φρίκη των στρατοπέδων καταναγκαστικών έργων (Gulag, στρατόπεδα θανάτου) στην Σιβηρία. Όλα αυτά στην επαναστατική «Χώρα του Υπαρκτού Σοσιαλισμού, της Δημοκρατίας και της Προόδου»!
Αφού έστειλε τουλάχιστον δέκα εκατομμύρια συμπατριωτών του στον τάφο, ο Στάλιν πέθανε τελικά το 1953. Στη διαδικασία «αποσταλινοποίησης» που άρχισε αμέσως μετά χορηγήθηκε αμνηστία στους πολιτικούς κρατουμένους των Gulag που έφταναν τα 2,5 εκατομμύρια! Οι ομοφυλόφιλοι όμως θεωρήθηκαν ποινικοί κρατούμενοι και παρέμειναν στην αθλιότητα και τη δυστυχία τους.
Οι λεσβίες για άλλη μια φορά στάθηκαν τυχερές, αφού δεν υπήρχε κανένα ορατό δίκτυο γυναικείας ομοφυλοφιλίας. Όμως όπως όλες οι γυναίκες είχαν ως απόλυτη υποχρέωση την τεκνοποιία. Το σύστημα προωθούσε τη λατρεία της μητρότητας γιατί είχε άμεση ανάγκη από εργάτες και στρατιώτες.
Υπολογίζεται ότι εξαιτίας του νόμου κατά της ομοφυλοφιλίας καταδικάστηκαν από το 1933 ανάμεσα σε 60.000 και 250.000 άτομα (κατά μερικούς ερευνητές ίσως και 500.000). Για ευνόητους λόγους μετά την αποποινικοποίηση του 1993 τα σχετικά αρχεία της KGB εξαφανίστηκαν. Οι αξιωματικοί κατάλαβαν ότι δεν είχαν να κερδίσουν απολύτως τίποτε από τη δημοσιοποίηση των αθλιοτήτων και της μισαλλοδοξίας του κομμουνιστικού καθεστώτος.
Μετά από όλα αυτά κατανοεί κανείς καλύτερα την εξαιρετική ομοφοβία που χαρακτηρίζει σήμερα τον ρωσικό λαό, τη ρωσική ορθόδοξη εκκλησία και ιδίως το πολυαγαπημένο μας ΚΚΕ, που είναι κολλημένο οριστικά και αμετάκλητα, χωρίς ελπίδα σωτηρίας, στην ένδοξη εποχή του εγκληματία Στάλιν...
Βιβλιογραφία
Appelbaum, Ann: Gulag, a history, Broadway Books, 2003,
Attwood, Lynne: The New Soviet Man and Woman. Sex-role socialization in the USSR, Indiana Univ. Press 1991
Conquest, Robert: The Great Terror, A Reassessment, Oxford University Press, 1990
Gellately, Robert: Lenin, Stalin, and Hitler: The Age of Social Catastrophe, Knopf 2007
Healey, Dan: Homosexual desire in revolutionary Russia, University of Chicago Press, 2001 (με μεγάλη βιβλιογραφία)
Solzhenitsyn, Aleksandr: The Gulag Archipelago 1918-1956, Penguin 2000
Wikipedia: Stalin
του Νίκου Μελά
