Από τις πρώτες κιόλας ταινίες μικρού μήκους, παρατηρείται μια καταγραφή ενός αστικού χωροχρόνου με στόχο πάντα να πιάσει την ελληνική ατμόσφαιρα, «των στάσεων και των κινήσεων των ανθρώπων μέσα στο φως και το τοπίο», όπως έχει πει ο ίδιος ο Βούλγαρης. 

Με την κάμερα, σχεδόν πάντα, στο ύψος των βλεμμάτων, και σε κοντινά πλάνα των προσώπων, ο Παντελής Βούλγαρης είτε παρατηρεί το αδιέξοδο μιας εσωτερικής υπηρέτριας σε μεσοαστική οικογένεια (Το προξενιό της Άννας), είτε τους κρατούμενους σ’ ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης σε ξερονήσι (Χάππυ Νταίη), ενδιαφέρεται πάντα για το πώς φέρονται τα υποκείμενα εντός και εκτός μιας «κανονικότητας» που άλλοτε επιβάλλουν οι κώδικες ηθικής της ελληνικής κοινωνίας, και άλλοτε οι διασπαστικές πρακτικές ακραίων πολιτικών συστημάτων. 

Οι ταινίες του αφιερώματος

Ο κλέφτης

Η συνάντηση ενός αστυνομικού μ' έναν νεαρό πορτοφολά, τον οποίο πιάνει ύστερα από παράνομη δράση σε ένα λεωφορείο, αλλά δείχνει καλοπροαίρετη διάθεση να ακούσει τι τον οδήγησε στην παρανομία. Η πρώτη ταινία του σκηνοθέτη, γυρισμένη το 1965.

Τζίμης ο Τίγρης

Προσπαθώντας να επιβιώσει επιδεικνύοντας την δύναμή του σε αυτοσχέδιες παραστάσεις στο δρόμο, ο γνωστός ως Τζίμης ο Τίγρης, βρίσκεται διπλά απολογούμενος σε οικογένεια και αστυνομία ύστερα από μια μοιραία συνάντηση με μια Γερμανίδα τουρίστρια.

Ce n’ est qu’un début… 

Ντοκουμέντο για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα επί χούντας. Περιλαμβάνει σκηνές από την κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου, που εξελίχθηκε στην πρώτη μεγάλη λαϊκή αντιδικτατορική εκδήλωση, από τους χουντικούς εορτασμούς για την Πολεμική Αρετή των Ελλήνων κ.ά. Τα γυρίσματα έγιναν παράνομα, το υλικό βγήκε λαθραία από την Ελλάδα και η ταινία ολοκληρώθηκε στο Παρίσι με τη βοήθεια Ελλήνων του εξωτερικού, οι οποίοι φρόντιζαν να προβάλλεται στις πολιτικές συγκεντρώσεις που διοργάνωναν εναντίον της χούντας, συμβάλλοντας έτσι αποφασιστικά στην αφύπνιση πολλών ανθρώπων.

Ο χορός των τράγων 

Ντοκιμαντέρ του 1971. Την δεύτερη και την τρίτη Κυριακή της Αποκριάς, στην πλατεία και στους δρόμους της Σκύρου, εμφανίζεται ένα παράξενο θέαμα: μια ένα τελετουργικό για την αναζωογόνηση της φύσης που επιβιώνει από τις προϊστορικές τελετές. Γνωστός ως ο χορός των τράγων στην Σκύρο, ίσως διασώθηκε από τις Διονυσιακές γιορτές. 

Το προξενιό της Άννας

Η Άννα, ένα φτωχό κορίτσι από χωριό, η οποία εργάζεται ως εσωτερική σε μια μεσοαστική οικογένεια τα τελευταία δέκα χρόνια, καλοδέχεται το προξενιό που της ετοίμασαν τα αφεντικά της. Το ενδεχόμενο του γάμου της, όμως, μοιάζει με απειλή για την εύρυθμη λειτουργία της οικογένειας. Οικονομία στην αφήγηση, υπόκωφη ένταση πίσω από την αθέατη βία, μηχανισμοί υποδούλωσης και ταξική καταπίεση, σε μια εθνογραφική μελέτη του αθηναϊκού αστικού τρόπου ζωής για την οποία ο Βίνσεντ Κάνμπι έγραψε στους New York Times το 1975: «Κανένας στην ταινία δεν υποψιάζεται τίποτα για επανάσταση, αλλά για επανάσταση είναι που φωνάζει η ταινία, με μια φωνή τόσο ευγενική, ώστε τον πραγματικό θυμό των λέξεων να τον ακούει κανείς μόνο μετά». 

Ο μεγάλος ερωτικός

Δέκα ερωτικά τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι σε στίχους Σαπφούς, Ελύτη, Μυρτιώτισσας, Καβάφη, και άλλων, σ’ ένα ελεύθερο παιχνίδι της εικόνας και του ήχου που ταξιδεύει στα διαφορετικά πρόσωπα της Αθήνας. Ύστερα από πρόσκληση του Χατζιδάκι, ο Παντελής Βούλγαρης πραγματοποιεί ένα όνειρό του με στόχο όχι να μεταφράσει σε εικόνες τα τραγούδια κατά γράμμα, αλλά να αναζητήσει «την ατμόσφαιρα στης δικής του αντίδρασης σε αυτά».

Χάππυ Νταίη

Εξουσιαστές και κρατούμενοι στο χαώδες σύμπαν ενός στρατοπέδου συγκέντρωσης σ' ένα ξερονήσι, με φόντο την επικείμενη επίσκεψη της βασίλισσας. Η πρώτη ταινία μυθοπλασίας που αναφέρεται στη Μακρόνησο, μέρος ενός ευρύτερου πολιτιστικού φαινομένου της Μεταπολίτευσης με την κυκλοφορία προσωπικών και πολιτικών ιστοριών που έως τότε ήταν αποκλεισμένες από το κοινωνικό φαντασιακό. Μια μεγάλη ταινία για την Ελλάδα του διχασμού και μια εμπνευσμένη σπουδή για τον μη-τόπο εκτός της κανονιστικής κοινωνίας. 

Ελευθέριος Βενιζέλος

Το κάλεσμα του Ελευθέριου Βενιζέλου από την Κρήτη στην Αθήνα για να σχηματίσει κυβέρνηση, η πολιτική διεύρυνσης της μικρής Ελλάδας και ο μετέπειτα διχασμός κατά τον Α' παγκόσμιο πόλεμο με τους Βενιζελικούς να υποστηρίζουν την Αντάντ και τους βασιλικούς να προωθούν την, ευνοϊκή για τα γερμανικά συμφέροντα, «ουδετερότητα» της Ελλάδας. Το πολιτικό πορτρέτο του πρώτου έλληνα εκφραστή μιας αλλαγής, ο οποίος αποτέλεσε το απόλυτο «έμβλημα» της αστικής δημοκρατίας, αλλά και «ταμπού» της νεοελληνικής πολιτικής ζωής.

Πέτρινα Χρόνια

Βασισμένη στην αληθινή ιστορία των αριστερών αγωνιστών Ελένης Βούλγαρη και Μπάμπη Γκολέμα, οι οποίοι ζουν στην παρανομία ως επικηρυγμένοι στα μετεμφυλιακά χρόνια, κάνουν οικογένεια ενώ είναι φυλακισμένοι και σμίγουν μόνο όταν έρχεται η μεταπολίτευση. Ταινία σταθμός για την στενή σχέση ιδιωτικού-δημόσιου, ατομικού-συλλογικού, προσωπικού-πολιτικού για τους πολιτικούς κρατούμενους, και, εν τέλει, για το πώς οικοδομήθηκε η συλλογική μνήμη της Αριστεράς ύστερα από την επιδραστικότητα του Εμφυλίου. Ειδική μνεία για την Θέμιδα Μπαζάκα και ειδικό βραβείο OCIC στο Φεστιβάλ Βενετίας.

Η φανέλα με το 9

Η φιλοδοξία ενός νεαρού, φτωχού, αλλά ταλαντούχου, ποδοσφαιριστή σε ομάδα της Γ΄εθνικής στη Θεσσαλονίκη να βρει την αναγνώριση σε ομάδα ανώτερης κατηγορίας, δεν είναι παρά μια μοναχική πορεία σε «στημένα» παιχνίδια, φθηνά ξενοδοχεία και την παρ' ολίγον δόξα.

Ήσυχες μέρες του Αυγούστου

Σπονδυλωτή ταινία με τρεις ιστορίες. Ένας συνταξιούχος ναυτικός, προσφέρει βοήθεια σε μια δυστυχισμένη γυναίκα η οποία λιποθύμησε στον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο. Ένας τραπεζικός υπάλληλος εντοπίζει τελικά την άγνωστη από την οποία δέχεται καθημερινά ερωτικά τηλεφωνήματα. Μια γηραιά κυρία συνδέεται φιλικά με μια νεότερή της γειτόνισσα, για να διασκεδάσει τη μοναξιά της, αλλά με απροσδόκητη κατάληξη.

Ακροπόλ

Το θέατρο Ακροπόλ, το ιστορικό μουσικό θέατρο της Αθήνας, ετοιμάζεται για πρεμιέρα. Λίγο πριν από την έναρξη, ο αυτοδημιούργητος θεατρώνης Πρίγκηψ απολύει μια από τις πρωταγωνίστριες γιατί είναι μεθυσμένη. Ψάχνοντας για αντικαταστάτρια, σκέπτεται να ρισκάρει προσλαμβάνοντας ένα πρώην παιδί-θαύμα του κινηματογράφου, τον Λάκη Λοΐζο, διακεκριμένο ηθοποιό που ειδικεύεται σε γυναικείους ρόλους, κυρίως κωμικούς, και που τώρα διευθύνει ένα γραφείο κομπάρσων. Το φλερτ του Βούλγαρη με την επιθεώρηση ως ένα σύμπαν ακρότητας, εκκεντρικότητας και ετερογένειας.

Όλα είναι δρόμος

Τρεις ιστορίες για τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν τρεις άντρες σε κρίσιμο σημείο της ζωής τους. «Χαρώνειο Νόμισμα»: ένας αρχαιολόγος ξεκινά να συναντήσει τους φίλους του φαντάρου-αυτόχειρα γιου του, όταν ένα χρόνο μετά το τραγικό περιστατικό ανακαλύπτει σε ανασκαφή έναν ελληνιστικό τάφο, στην περιοχή των Φιλίππων. «Η τελευταία νανόχηνα»: ο ηλικιωμένος θυροφύλακας του βιότοπου στο Δέλτα του Έβρου ξεναγεί στην περιοχή δύο ορνιθολόγους από την Νορβηγία, ακολουθώντας τα ίχνη της τελευταίας νανοχήνας. «Βιετνάμ»: ένας εργοστασιάρχης σε μικρή επαρχία, προσπαθεί μάταια να ξεχάσει τον καημό εξαιτίας του χωρισμού με τη γυναίκα του, διασκεδάζοντας σε ένα σκυλάδικο της επαρχίας. Ο τίτλος Όλα είναι δρόμος είναι στίχος του ποιητή Γιάννη Τζανετάκη.

Νύφες

Το 1922, ένας αμερικανός φωτογράφος επιστρέφει στην πατρίδα του, έχοντας μπαρκάρει από τη Σμύρνη. Στο υπερωκεάνιο ταξιδεύουν μαζί του 700 περίπου Ελληνίδες που έχουν σαν προορισμό την Αμερική για να παντρευτούν. Σ’ αυτό το ταξίδι, ο φωτογράφος θα ερωτευτεί μια νεαρή κοπέλα από τη Σαμοθράκη. Μια μεγάλη παραγωγή του Βούλγαρη για τη θέση της γυναίκας στη μετανάστευση, την έννοια της τιμής για την ελληνική οικογένεια και την πολιτιστική ετερότητα, στην οποία συνυπογράφει ως συμπαραγωγός και ο Μάρτιν Σκορσέζε.

Ψυχή Βαθιά

Έχοντας επιστρατευτεί από τον Εθνικό και το Δημοκρατικό Στρατό ως οδηγοί στα δύσβατα περάσματα του Γράμμου και του Βίτσι, δυο αδέλφια βρίσκονται σε αντίπαλα στρατόπεδα. Σε αυτήν τη σύγκρουση που προκάλεσαν οι «ξένοι», η εγκληματική τακτική του κυβερνητικού στρατού να αποδεχτεί τον βομβαρδισμό των θέσεων των ανταρτών με βόμβες ναπάλμ, αντιπαρατίθεται στην εμμονή του επιτελείου των ανταρτών να μην προχωρήσει σε ανακωχή παρά τη διαφαινόμενη ήττα.

Πηγή: left.gr